Son yıllarda sayıları giderek artan diz problemleri ve bunlara çözüm olabilmek için beraberinde gelişen tıbbi teknoloji ile diz protezleri birçok kişiye fayda vermektedir. DİZ EKLEMİ İki kemik yüzeyinin birbirine baktığı yere eklem denir....
Son yıllarda sayıları giderek artan diz problemleri ve bunlara çözüm olabilmek için beraberinde gelişen tıbbi teknoloji ile diz protezleri birçok kişiye fayda vermektedir.DİZ EKLEMİİki kemik yüzeyinin birbirine baktığı yere eklem denir. Eklemlerdeki kemik yüzeyler ince bir kıkırdak tabakası ile kaplıdır. Bu kıkırdak, bir örtü gibi kemik yüzeyini örter. Ekleme yük bindiğinde kemiği darbelerden korur ve hasar görmesini önler. Kıkırdak aynı zamanda eklem yüzeylerinin pürüzsüz bir şekilde kaymasını sağlar. Eklem boşluğunda sürtünmeyi azaltıp kemiğin hasar görmesini engelleyen ve adeta bir makine yağı gibi görev yapan sinovial sıvı denilen bir madde vardır. Bu sıvı, kıkırdak dokusunu beslerken, aynı zamanda eklem yüzeylerinin de kayganlığını sağlar.KİREÇLENME NEDİR?Kireçlenme eklemleri tutan bir hastalıktır. Eklemdeki kıkırdak tabaka düzgünlüğünü kaybeder ve incelir. Kıkırdağın altındaki kemik ise kalınlaşır ve kenarlarında kemik çıkıntısı adı verilen küçük kemik çıkıntıları oluşturur. Bazen eklem içinde kıkırdaktan kopan serbest cisimler olabilmektedir. Zar kalınlaşır ve eklem içindeki sıvı artar. Bu da eklemin şişmesine sebep olur. Eklem kapsülü ve kapsülün dışından geçerek eklemi kuvvetlendiren bağlar kalınlaşırlar ve şişen eklemi korumak için kasılırlar. Zincirleme bir reaksiyonla ortaya çıkan bu olaylar, eklemin kendisini tamir etmeye yönelik çabalarıdır. Ancak bu tamir çoğu zaman başarılı olmaz ve giderek eklemde ağrı ve hareket kısıtlığı gelişir. Kireçlenme başlangıçta kıkırdak ve kıkırdağın altındaki kemiğin hastalığı iken hastalık ilerledikçe eklemle ilgili bütün oluşumları etkiler. Kireçlenme bütün eklemlerde ortaya çıkabilir ancak en sık; diz, kalça, el, ayak, boyun ve bel eklemlerinde görülür. Yavaş ilerler. Hastayı rahatsız edici değişikliklerin oluşması genellikle yıllar sürer. Bazen eklemde küçük değişikliklerle sınırlı kalır ve günlük hayatı çok etkilemez. Bazen de çok ağır ve çok kısıtlayıcı olabilir. Sonuçta eklemde şekil bozukluğu gelişir ve eklem normal düzenini kaybeder. Kireçlenmede sık görülen bir sorun da; kıkırdaktaki kalsiyum kristalleri eklem sıvısının içine dökülüp eklemde kızarıklık, sıcaklık ve şişlik gelişmesine neden olurlar.PEKİ, ÇÖZÜM?Hastaya fizik tedavi uygulanabilir ancak aşınmış diz eklemlerinde çok parlak sonuçlara ulaşılamamaktadır. Fizik tedavide en önemli hedef bacak kaslarını, hatta özellikle uyluk kaslarını kuvvetlendirerek dize binen yükü azaltarak hasarlanmayı minimumda tutmaktır. Hasta diz protezi için uygun kriterleri taşıyorsa bacak kaslarının kuvvetli olması ameliyat öncesi ve ameliyat sonrası dönemde de önemlidir.DİZ PROTEZİ NEDİR?Aşınmış ve bu nedenle ağrıya neden olan diz ekleminin değiştirilmesidir. Uyluk kemiğinin en altı ve kaval kemiğinin üstü çıkarılarak metal bileşenler ile yeni bir diz eklemi yapılır. Yani aşınmış olan eklem çürük bir dişteki kaplama gibi değiştirilir. Bu ameliyat sayesinde hastalar aylar hatta yıllardır çekmiş oldukları ağrıdan çok kısa bir süre içinde tamamıyla kurtulurlar. Ameliyat aynı zamanda dizin hareket kabiliyetini de artırabilir. Böylece hastalar ağrı duymaksızın daha rahat yürüyebilirler.Ameliyattan sonra genellikle ertesi gün kendini iyi hisseden hastaların walker dediğimiz yürüteçle yürümelerine ve bacağını bükmeden klozete oturmalarına izin verilir. En kısa sürede diz bükme ve adale güçlendirme egzersizlerine başlanmalıdır. Bu egzersizler diz fonksiyonlarının tamamen kazanılmasına kadar devam etmelidir. Eğer fizik tedavi hareketlerine geç kalınırsa protezden alınacak verim ve sonuç kalitesi düşer.
