Genellikle yetişkinlerde görülen bel fıtığı, aslında çocuklarda da ortaya çıkabilir. Ancak çocuklarda bel fıtığı hem tanısı zor konan hem de nadir rastlanan bir durum olduğu için, çoğu zaman göz ardı edilir. Oysa ki zamanında fark edilip doğru şekilde tedavi edilmezse, çocukların büyüme ve gelişme dönemlerini olumsuz etkileyebilir.
Bel Fıtığı Nedir?
Bel fıtığı, omurlar arasındaki disklerin yerinden kayarak sinirlere baskı yapması durumudur. Bu durum, sinirlerde irritasyon ya da sıkışmaya neden olarak ağrıya, uyuşmaya ve hareket kısıtlılığına yol açabilir. Erişkinlerde genellikle yaşlanma ve dejeneratif değişikliklerle ortaya çıkan bu durum, çocuklarda daha çok travma, ağır yük taşıma veya genetik yatkınlık gibi nedenlerle gelişir.
Çocuklarda Neden Daha Az Görülür?
Çocukların omurgası yetişkinlere göre daha esnektir ve diskleri daha sağlıklıdır. Ayrıca günlük yaşamda genellikle daha az yük taşıdıkları için disklerde bozulma daha nadir görülür. Bu nedenle çocukluk çağı bel fıtıkları oldukça az rastlanan bir durumdur. Ancak günümüzde teknolojiye bağlı hareketsiz yaşam tarzı, yanlış oturma alışkanlıkları ve ağır okul çantaları nedeniyle çocuklarda da bel bölgesinde mekanik sorunlar artmaya başlamıştır.
Bel Fıtığı Olan Bir Çocuk Nasıl Anlaşılır?
Bel fıtığı olan bir çocuk, genellikle belinde ağrıdan şikayet eder. Bu ağrı çoğunlukla tek tarafa yayılır ve bacağın arka kısmına kadar inebilir. Yürürken topallama, uzun süre ayakta kalamama, ani hareketlerde belde batma hissi gibi belirtiler görülebilir.
Ayrıca:
- Ayakta dururken bir tarafa eğilme,
- Merdiven çıkarken zorlanma,
- Sabahları uyanınca belde tutukluk,
- Spor yaparken bel ağrısı ile oyunu yarıda bırakma,
İleri vakalarda bacakta uyuşma ya da kas gücü kaybı gibi bulgular da oluşabilir.
Ancak çocuklarda bu belirtiler çoğu zaman büyüme ağrıları ya da kötü duruş ile karıştırılır. Bu nedenle ailelerin ve öğretmenlerin dikkatli olması gerekir.
Tedavi Yaklaşımı Nasıldır?
Çocuklarda bel fıtığı tedavisinde cerrahi genellikle ilk tercih değildir. Öncelikle konservatif yani ameliyatsız yöntemler uygulanır. Bunlar arasında:
İstirahat: Bel fıtığı akut dönemdeyse, kısa süreli (genellikle 1-2 gün) istirahat önerilir.
Fizik tedavi: Kasları güçlendirmek, esnekliği artırmak ve ağrıyı azaltmak için bireysel olarak planlanmış bir fizik tedavi programı uygulanır.
Egzersiz: Özellikle bel ve karın kaslarını güçlendiren, omurga mekaniğini destekleyen egzersizler önemlidir.
Postür eğitimi: Doğru oturma, kalkma ve yük taşıma alışkanlıkları çocuğa öğretilir.
Manuel tedavi: Omurgaya yapılan bazı mobilizasyon ve manipulasyon teknikleri omurgayı rahatlatır.
Okul ve Spor Hayatına Etkisi
Bel fıtığı olan bir çocuk, uzun süre oturduğunda ya da ders sırasında eğildiğinde ağrı yaşayabilir. Bu durum ders başarısını ve dikkatini olumsuz etkileyebilir. Ayrıca spor yapan çocuklarda bel fıtığı performans düşüklüğüne, antrenmanlara ara verilmesine ve moral bozukluğuna neden olabilir. Bu nedenle hem öğretmenlerin hem de antrenörlerin bu tür şikayetleri ciddiye alması önemlidir.
Ailelere ve Eğitmenlere Öneriler
- Ağır okul çantaları yerine sırtı destekleyen ergonomik çantalar tercih edilmelidir.
- Çocukların bilgisayar ve tablet karşısında uzun süre kötü postürde oturmasına izin verilmemelidir.
- Spor yaparken esneme ve ısınma egzersizleri mutlaka yaptırılmalıdır.
- Çocuklarda tekrarlayan bel ağrıları mutlaka ciddiye alınmalı ve hastaneye başvurulmalıdır.
- Yatak seçimi ve uyku pozisyonuna dikkat edilmelidir; çok yumuşak yataklar omurgayı desteklemez.
Her ne kadar nadir görülse de çocuklarda bel fıtığı gerçektir ve ihmal edilmemesi gereken bir sağlık sorunudur. Erken tanı ve doğru tedavi ile çocukların yaşam kalitesi korunabilir, gelecekte oluşabilecek kalıcı problemler önlenebilir. Unutulmamalıdır ki, sağlıklı bir omurga yapısı çocukluk çağında kazanılır. Bu nedenle ebeveynlerin ve eğitimcilerin çocukların duruşu, hareketleri ve şikayetleri konusunda bilinçli olması büyük önem taşır.
