Döviz kurlarında yaşanan yukarı yönlü sert hareketleri engelleyebilmek için 2021 yılının Aralık ayında oluşturularak finansal sisteme sokulan Kur Korumalı Mevduat ürünü, ilk çıktığı dönemde hem Hazine’ye hem Merkez Bankası’na yüktü. TL birikimini KKM yapan yatırımcının kur farkını Hazine, döviz ve altınını KKM yapan yatırımcının kur farkını ise Merkez Bankası ödüyordu. Ürün özellikle Hazine üzerinde öyle bir yük oluşturdu ve açıklanan aylık verilerde bu yük öyle bir rahatsızlık yarattı ki; sonunda KKM’den Hazine’ye gelen yük de 2023 yılının Temmuz ayında Merkez Bankasına aktarıldı.
Hazine’nin eli rahatlayacak denirken Merkez Bankası’nın eli ne olacak demek pek kimsenin aklına gelmedi.
Sonunda geçtiğimiz günlerde TCMB’nin 2023 yılında toplam 818,2 milyar TL zarar ettiği açıklandı. Şunu bilmekte fayda var. Ortaya çıkan zararın tamamı elbette KKM’den kaynaklı değil. Ayrıca Hazine’den KKM’ye aktarılan yük de 2023 yılı için altı aylık.
Ne demek 818 milyar TL. İki farklı açıdan bakalım. 2023 yılı ortalama dolar kuru 23,74. Yani Merkez Bankası’nın zararı yaklaşık 35 milyar USD. Bir başka ifade ile Türkiye’nin ekonomik büyüklüğünün %3’ü düzeyinde. %3 yüksek değil ki diyen olursa onlara da bir başka matematik ile anlatmaya çalışalım. 2023 yılında uygulanan asgari ücret ortalaması 9.951 TL. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan’ın açıklamasına göre 2023 yılında ülkemizde 6,6 milyon çalışan var. Burada da asgari ücretten 100 TL fazla maaş alan insanların asgari ücretli sayılmadığını da hatırlatmak isterim.
Oluşan 818 milyar TL’lik zarar, Türkiye’de çalışan tüm asgari ücretli çalışanların bir yıllık maaşı ediyor.
Zamanında Merkez Bankası karı daha erken Hazine’ye aktarılsın diye düzenleme yapılırken bugün ortaya devasa bir zarar çıkmış durumda.
Kur Korumalı Mevduat döviz kurlarında bir dengelenme için oluşturuldu ise de aslınsa servet transfer aracı oldu. Düşünsenize geçinemeyen, asgari ücret ile yaşam mücadelesi veren, tasarruf edemeyen dolayısı ile yatırımı olmayan vatandaşın ödediği vergi, birikimi olan varlıklı insanlara aktarıldı. Net etkisini bilemiyorum ama gelir dağılımındaki son dönemdeki derinleşen bozulmada Kur Korumalı Mevduat’ın da etkisi olduğunu düşünüyorum. Ürün sistemsel olarak zengini daha zengin etti.
Bizler çocukluğumuzda Robin Hood hikayeleri ile büyüdük belki ama bu yaşımızda Robin Hood’u da tersine çevirdik. Zenginden alıp fakire veren Robin Hood, Türkiye’de fakirden alıp zengine verdi.
OK
