ABD'de siyahi George Floyd'un polis şiddeti nedeniyle yaşamını yitirmesinin ardından dünyanın dört bir yanında tepkiler başladı. ABD'de 46 yaşındaki George Floyd'un Minneapolis'te polis tarafından gözaltında öldürülmesi ülke genelinde ve dünyanın farklı bölgelerinde protesto edildi.
Son günlerde, George Floyd’un adı ön plana çıkınca, ister istemez ülkemizde de yaşayan esmer vatandaşlarımızın da kim olduklarını, kökenlerinin nereye dayandığını, çok şükür ki ülkemizde böyle bir ayrımcılığın olmadığını görme fırsatımız oldu.
Genellikle “Afrika Asıllı Türkler, Siyahi Türkler” gibi adlandırılmalarının yanı sıra, Türkiye dışında “siyahi, zenci” gibi yakıştırmalar ile eskilerin deyimiyle; “Arap Türkler” gibi ifadeler de kullanılmıştır. Hatta, günümüzde isimlerinin başına bu terimler eklenmiş ve “Arap Kadir, Kara Mustafa vs.) gibi adlarla anılmışlardır.
Osmanlı döneminde sarayda, zengin aileler ve toprak ağalarının yanında çalıştırılan, savaş ganimeti olarak veya insan tacirleri tarafından kaçırılarak; Sudan, Etiyopya, Mısır, Nijerya, Suudi Arabistan, Kenya, Senegal gibi ülkelerden getirilen ve adına “köle” denen bu insanlar, daha çok hizmet sektöründe temizlik, mutfak, tarım işçisi olarak çalıştırılmış, sarayda ise; soytarı, hadım edilmiş harem ağası veya cariyelerin hizmetlisi olarak görev yapmışlardır. Bunları satın alan Müslüman aileler, onların öncelikle Müslüman olmalarını sağlamış, Türk adı vermiş ve kendi dillerinde konuşmalarını yasaklayarak, uyumlu bir vatandaş olmalarını sağlamışlardır. Bu nedenle günümüzde, etnik topluluklarla evlilikler ve farklı kültür yollarıyla oluşan değişimler ile bu esmer vatandaşlara “Afro Türkler” (Afrika kökenli Türkler) adı da verilmiştir ve bu terim adını, Afrikalıların kıvırcık saç biçimi olan “afrosaç”tan almıştır.
Günümüzde, Akdeniz’de; Çukurova, Manavgat, Ege’de; Manisa ve çevresi, İzmir, Dalaman, Menderes, Gediz ve Ayvalık civarında yaşarlarken, birçoğunun 1923 Türkiye-Yunanistan Nüfus Mübadelesi sırasında ve daha sonraki yıllarda Girit veya farklı yollar üzerinden gelerek, Ege ve Akdeniz bölgelerine yayıldıkları bilinmektedir. 2006 yılında, kendisi de bir Afro Türk olan ve 2016 yılında vefat eden Mustafa Olpak tarafından; “Afrikalılar Kültür, Dayanışma ve Yardımlaşma Derneği”nin kurulmasıyla, bu vatandaşlarımızın kurumsal bir kimliğe kavuştuğu görülmektedir.
2020 yılına gelindiğinde, sayılarının tam bilinmediği ve tahminen 10 bine yaklaştığı, birçoğunun ülkemizde saygın yerlerde ve işlerde çalıştıkları bilinmektedir. Bunlar arasında; ilk Osmanlı pilotu; İzmir doğumlu Ahmet Ali Çelikten’in, I. Dünya Savaşı ve Kurtuluş Savaşı’nda Yüzbaşı rütbesiyle görev yaptığı bilinmektedir. Spor dünyasından; futbolcu Vahap Özaltay, eski futbolcu ve A Milli Takım eski teknik direktörlerinden; Sadri Usuoğlu (Arap Sadri), TFF eski Asbaşkanı Hadi Türkmen, Milli atlet Ömer Besim Koşalay, Kırkpınar Başpehlivanlarından Mustafa Yıldız (Arap Mustafa), sinema oyuncuları; Celal Yonat (Arap Celal), Dursune Şirin ve THM sanatçısı ve oyuncu oğlu; İbrahim Şirin, Yasemin Esmergül, Ahmet Kostarika, Heykeltraş Kuzgun Acar, Koreograflar Tuncay Vural ve Sait Sökmen, Model Tuğçe Güder, Balerin Sibel Sürel, TV programcıları Ali Tınaz ve Defne Joy Foster, Müzik sanatçıları olarak, TSM sanatçısı Safiye Ayla, Pop müzikçiler Esmeray ve Mansur Ark ile Cenk Sökmen ve Melis Sökmen, Gazeteci Mine Söğüt, ülkemizi başarıyla temsil etmiş esmer vatandaşlarımızdır.
Ülkemizde, hala eski Afrika geleneklerine de yer veren AfroTürkler’in, genellikle Haziran ayında kutladıkları “Dana Bayramı” dini değil, kültürel bir Afrika geleneğidir. Kendi aralarında para toplayarak, dana kurban ettikleri ve çeşitli eğlenceler düzenleyerek, konuklara ikramda bulundukları bir etkinliktir.
Afro Türklerde ülkemizde, tıpkı Laz, Çerkez, Roman, Boşnak, Arnavut, Kürt, Azeri gibi, etnik topluluklardan biridir. Koranavirüsle mücadele ettiğimiz şu günlerde hoşgörü, sevgi ve saygıyı elden bırakmamak, dil, din, ırk ayrımı gözetmeksizin huzurlu, demokratik ve hukukun üstünlüğüne dayalı bir yaşama kucak açmak dileğiyle, sağlıkla kalın.
