Ülkemizde çalışma hayatında yürürlükte bulunan gerek SGK gerekse Vergi Kanunlarındaki haklar ve ödevler konusunda, hem işverenlerin hem de çalışanların bilgi eksikliği sebebiyle bazı haklardan yararlanamadığı görülmektedir.
Bilindiği üzere, çalışanların maaşlarından gelir vergisi kesintisi adı altında kesintiler yapılmaktadır. Bu kesinti miktarlarının, maaş ve diğer ücret unsurlarının miktarına göre değiştiğini belirtmek gerekiyor. Özellikle asgari ücretin üzerinde maaş alan çalışanların yaptırmış oldukları özel hayat sigortası ve şahıs sigortası primlerini vergi matrahından gider olarak düşerek maaşlarını önemli oranda artırabileceklerini hatırlatmak istiyorum.
Ayrıca SGK’nın uyguladığı 5510 sayılı Kanun gereğince yapılan askerlik, doğum ve diğer hizmet borçlanmalarının da bu kapsamda vergi matrahından düşürülebileceğini belirtmek istiyorum.
Çalışanlar tarafından yaptırılan özel sigortanın, Türkiye’de yerleşik ve merkezi Türkiye’de bulunan bir emeklilik veya sigorta şirketi nezdinde yapılmış olması halinde:
- Çalışan ücretlinin şahsına, eşine ve küçük çocuklarına ait hayat sigortası poliçeleri için çalışan tarafından ödenen primlerin %50’si,
- Ölüm, kaza, sağlık, hastalık, engellilik, işsizlik, analık, doğum ve tahsil gibi şahıs sigorta poliçeleri için çalışan tarafından ödenen primler, ücretin gerçek safi değerinin tespitinde indirim konusu yapılabilmektedir.
Bu kapsamda, indirim konusu yapılacak primler toplamının, ödendiği ayda elde edilen ücretin %15’ini ve yıllık olarak asgari ücretin yıllık tutarını aşmaması gerekmektedir.
Çalışanların almış oldukları ücretin safi tutarının hesaplanmasına baktığımızda:
- Çalışanın şahsına, eşine ve küçük çocuklarına ait birikim priminin alındığı hayat sigortalarına ödenen primlerin %50’si ile,
- Ölüm, kaza, hastalık, sağlık, engellilik, analık, doğum ve tahsil gibi şahıs sigorta primlerinin %100’ü,
safi ücretin tespitinde dikkate alınmaktadır.
Bu kapsamda, indirim konusu yapılacak primlerin toplamının, ödendiği ayda elde edilen ücretin %15’ini ve yıllık olarak asgari ücretin yıllık tutarını aşmayacak şekilde hesaplanması ve uygulanması gerekmektedir.
Çalışanların vergi indiriminden faydalanmak için yaptıkları sigorta poliçesi ve ödemelere ilişkin dekontları işverene ibraz etmeleri ve işleme alınması gerekmektedir. Bu kapsamda, kanunlarımızda herhangi bir miktar sınırlaması bulunmamaktadır. Çalışanların ödeme belgesini işverene ibraz ettikleri aydan başlayarak, takvim yılı sınırlaması olmadan ödenen tutarın tamamının safi ücretin tespitinde gider olarak indirilmesi mümkündür.
Gelir İdaresi Başkanlığı’na bağlı çok sayıda ilin Vergi Dairesi Başkanlıklarının gelir birimleri tarafından çeşitli tarihlerde yayımlanan genelgelerde, SGK öncesi devredilen Sosyal Güvenlik Kurumları ile bu kurumların devrinden sonra SGK nezdinde emeklilik maksadıyla yapılan askerlik borçlanması, doğum borçlanması başta olmak üzere diğer tüm hizmet borçlanmaları nedeniyle yapılan prim ödemelerinin gelir vergisi matrahından indirilmesi gerektiği yönünde kararlar alındığını belirtmek isterim.
Bu kapsamda yayımlanan genelgeler ve vergi mevzuatı çerçevesinde, askerlik borçlanması, doğum borçlanması başta olmak üzere diğer tüm hizmet borçlanmalarından işçi-memur ayrımı olmaksızın tüm çalışanlar vergi indiriminden faydalanabilmektedir. Vergi indiriminden yararlanmak için hizmet borçlanmasına ilişkin belgenin işverene ibraz edilmesi gerekmektedir. Yasalarımızda herhangi bir miktar sınırlaması bulunmamaktadır. Bu nedenle, ibraz edilen hizmet borçlanma belgesinde yer alan borçlanma için ödenen bedelin tamamı indirim konusu yapılabilir.
Bu kapsamda çıkarılan genelgelerde yapılan açıklamalarda, SGK’ya askerlik hizmeti süresince ödenmeyen aidat ve primlerin borçlanmak suretiyle daha sonraki bir zamanda toptan ödenmesi durumunda, ödeme belgesini işvereninize ibraz ettiğiniz aydan başlayarak, takvim yılı sınırlaması olmaksızın ödenen tutarın tamamının safi ücretinizin tespitinde gider olarak indirilmesinin mümkün olduğu belirtilmiştir.
Sonuç olarak, çalışanların SGK borçlanmaları ve özel sigorta ödemeleri ile ilgili vergi indiriminden yararlanabilmeleri için yaptıkları ödemelere ilişkin makbuzları ve ödeme dekontlarını işverenlere sunmaları halinde gerekli indirimlerden istifade edebileceklerini belirtmek isterim.
