VÜCUDUMUZDA en önemli eklemlerden biri diz eklemidir. Üç tane kemiğin bir araya gelmesiyle oluşan diz eklemi bir taraftan ayakta durmamıza, yürümemize, oturup kalkmamıza imkan verirken diğer taraftan en sert sportif hareketlerin yapılmasına olanak...
VÜCUDUMUZDA
en önemli eklemlerden biri diz eklemidir. Üç tane kemiğin bir araya gelmesiyle oluşan diz eklemi bir taraftan ayakta durmamıza, yürümemize, oturup kalkmamıza imkan verirken diğer taraftan en sert sportif hareketlerin yapılmasına olanak sağlar. Ayakta durma sırasında diz eklemine vücut ağırlığının yarısı binerken, yürüme ve koşma sırasında bu yük daha da artar ve eklemi zorlamaya başlar. Diz ekleminin en zor koşullara cevap verebilmesi ve ihtiyacı karşılayabilmesi için eklemi oluşturan kemikler dört tane sağlam bağ vasıtasıyla birbirine bağlanmış olup bu bağların ikisi iç ve dış yan taraflarda, biri önde diğeri de arkadadır. Ön çapraz bağ, vücudumuzdaki en büyük ve en karmaşık eklem olan dizde bulunur. Dizin sorunsuz bir şekilde görev görmesi dört ana bağın yanı sıra diz çevresi kas ve tendonların uyumlu bir şekilde çalışmasına bağlıdır. Öndeki ve arkadaki bağlar çapraz şekilde kemiklere yapıştığından “ön veya arka çapraz bağ” olarak adlandırılırlar. Normal koşullarda ön ve arka çapraz bağlar en zorlu hareketler sırasında dahi diz eklemini korur ve eklemi oluşturan kemiklerin öne-arkaya kaymasını, eklem bütünlüğünün bozulmasını engeller. Ancak beklenmedik bazı durumlarda ve ekleme sert darbeler geldiğinde, özellikle diz eklemini kendi etrafında dönmeye zorlayan travmalar sırasında bu bağlarda zedelenmeler ve yırtıklar meydana gelebilir. Hareketler sırasında ön çapraz bağa daha çok yük bindiğinden, yırtıklar da fazla görülür. İlk yırtılma anında şiddetli ağrıyla birlikte diz ekleminde hassasiyet ve şişlik olabilir, hareket çok zorlaşır. Bu durumda, harekete devam etmeyip derhal dizi sabitlemek gerekir.
Ön çapraz bağ yırtığının belirtileri nelerdir?
Ön çapraz bağ yırtıldığında, dizden gelen bir patlama sesi duyulabilir. Yaralanma genellikle yüksek derecede bir acıyla birliktedir ve sürekli hareket genellikle mümkün değildir. İlerleyen birkaç saatten sonra diz çok şişer, yürümek zorlaşır ve acı genellikle ilk iki gün en kötü hali alır ve daha sonra azalmaya başlar.
Yapılan muayene ve MR incelemesiyle çapraz bağların durumu net olarak anlaşılır. Ön çapraz bağlarda ki yırtıklar kısmi veya tam olabilir. Kısmi yırtıklarda gerekli tedbir ve tedaviler uygulandığı takdirde bir süre sonra yırtık iyileştiği halde, tam yırtıkların kendiliğinden iyileşme şansı yoktur. Aktif sporcularda tam yırtık tanısı konduktan sonra ameliyat kararı verilir. Aktif spor yapmayanlarda ise ameliyattan önce fizik tedavi imkanlarını sonuna kadar kullanmakta yarar vardır. Günlük yaşantıyı ve yürümeyi engelleyecek derecede yakınmaları olmayan hastalarda uygun bir fizik tedavi ve rehabilitasyon programı ile bağlardaki hasarın iyileşmesi sağlanabilir. Rehabilitasyon süreci içersinde havuz tedavisinin yanı sıra ultrason, lazer, manyetik alan gibi çeşitli fizik tedavi araçları kullanılabilir. Havuz içinde yapılan yürüme ve geri yürüme egzersizlerinden hastalar çok yararlanırlar.
