Dış gebelik, döllenmiş yumurtanın rahim dışına yerleşmesi durumudur. Her 100 gebelikten birisi dış gebeliktir. Normal gebelik gelişiminde sperm ve yumurta tüp de döllenir. Döllenmiş yumurta, tüpten hareket ederek rahim içerisine yerleşir....
Dış gebelik, döllenmiş yumurtanın rahim dışına yerleşmesi durumudur. Her 100 gebelikten birisi dış gebeliktir. Normal gebelik gelişiminde sperm ve yumurta tüp de döllenir. Döllenmiş yumurta, tüpten hareket ederek rahim içerisine yerleşir. Döllenmiş yumurtanın yerleşme zamanı geldiğinde neredeyse oraya yapışır. Dış gebelik, bu yerleşmenin rahim dışına yerleşme durumudur. Gebelik ürününün hareketini engelleyen her türlü durum dış gebelik nedeni olabilir. En sık yerleşim yeri tüplerdir. Tüpler dışında yumurtalıkta, rahim ağzında, karın içerisinde de yerleşebilir. Dış gebelik erken dönemde tespit ve tedavi edilmesi gereken bir durumdur. Erken dönemde tespit edilememesi durumunda hayati tehlike yaratacak iç kanamalara sebep olabilir. İdrarda veya kanda gebelik testi (+) saptandığında mutlaka doktorunuza başvurun. Kan da yapılan gebelik testi (beta hCG ) değeri, 1500 üzerinde vaginal USG ve 6500 üzerinde abdominal USG ile rahim içerisinde gebelik kesesi görülmelidir. Hala gebelik kesesi görülmüyorsa, ektopik gebelik olma riski çok yüksektir. Bu seviyelere çıkmadan da ektopik gebelikten şüphelenilebilir. Sağlıklı ve rahim içerisinde yerleşmiş gebelikte beta hcg düzeyi gün aşırı 2 katına çıkar. Beta hCG değeri istenilen hızda yükselmiyorsa ve kan progesteron düzeyi düşük ise yine dış gebelikten şüphelenilir. Normal gebeliklerin yüzde 30’unda da beta hCG düzeyi yavaş yükselebileceği için dikkatli takip yapılmalıdır.
DIŞ GEBELİK RİSKİNİ ARTIRAN DURUMLAR
1. Geçirilmiş genital enfeksiyonlar
2. Tüplerin doğumsal anomalileri
3. Geçirilmiş karın ameliyatları
4. Geçirilmiş ektopik gebelik
5. Tüp bebek tedavileri
6. Rahim içi araç kullanımı
DIŞ GEBELİĞİN BELİRTİLERİ
Dış gebeliğin en belirgin belirtisi, adet gecikmesidir. Mide bulantısı, kusma gibi normal gebelikte görülen belirtilerin hepsi dış gebelikte de görülür. Yapılan tahlil ve tetkikler sonucu gebelik testi pozitif çıkar. Adet gecikmesi sonucu az miktarda kanamalar ortaya çıkar. Bu belirtilerden sonra, karın ağrısı ve anormal kanamalar görülür. Hastada baygınlık hissi olur. Kişide iç kanama belirmiş ve akut batın oluşmuştur. Görüntüleme yöntemlerinde, rahimde gebelik kesesi tespit edilemez. Hastanın hayati tehlikesi vardır. Fallop tüpleri yırtılmıştır.
İLAÇ TEDAVİSİ
Ektopik gebeliğin tedavisinde medikal ve cerrahi tedavi seçenekleri mevcuttur. Kesin sonuç veren tedavi, cerrahi olmakla birlikte seçilmiş ve erken tanı koyulmuş vakalarda ilaç tedavisi ile başarılı sonuçlara ulaşılabilir.
MEDİKAL TEDAVİ
Medikal tedavide Metotreksat kullanılır. Dış gebeliği eritici etkisi mevcuttur (Hızlı çoğalan hücrelere etki eden, kemoterapi ilacıdır.) İlaç tedavisi için hastanın iç kanaması olmamalıdır. Kan beta hCG düzeyi 2500 altında, ektopik odağın boyutu 2,5 cm altında, fetal kalp atımlarının olmadığı hastalarda ilaç tedavisi daha başarılıdır. Genellikle 1 veya 2 doz uygulanır. Doz ayarlaması hastanın boyu ve kilosuna göre vücut yüzey alanı hesaplanarak yapılır. İlaç tedavisi sonrası kan beta hcg düzeyi takibe alınır. İlaç tedavisi sonrası 4’üncü ve 7’nci günlerde bakılan beta hCG düzeyleri arasında yüzde 60 oranında düşüş olması durumunda tedavi etkili olmuştur. Yeterli düşüş olmazsa 2’nci doz verilebilir veya cerrahi düşünülebilir. İlaç tedavisi süresince karın içi kanama takip edilmelidir, yine ilacın yan etkileri açısından yakın izlem şarttır.
CERRAHİ TEDAVİ
Özellikle karın içi kanaması olan hastalarda acil cerrahi tedavi gereklidir. Hastanın durumuna göre laparoskopik veya açık ameliyat yapılabilir. Tüp de yırtılma yoksa tüp korunarak gebelik materyali temizlenebilir. (Salpigotomi veya salpingostomi) Tüp yırtılmış ve yapısı bozulmuşsa, kanama kontrol altına alınamıyorsa dış gebeliğin yerleştiği tüpün alınması gerekebilir.(Salpenjektom). Tek tüp alınsa bile diğer tüp ile hastaya tekrar sağlıklı gebelik sağlanabilir.
