Alışveriş hastalığı, tıpkı duygulanım bozuklukları (Depresyon, iki uçlu mizaç bozukluğu), anksiyete bozuklukları, madde kötüye kullanımı, yeme bozuklukları ve diğer dürtü kontrol bozuklukları gibi ciddiye alınması gereken durumlardan...
Alışveriş hastalığı, tıpkı duygulanım bozuklukları (Depresyon, iki uçlu mizaç bozukluğu), anksiyete bozuklukları, madde kötüye kullanımı, yeme bozuklukları ve diğer dürtü kontrol bozuklukları gibi ciddiye alınması gereken durumlardan biridir. Bilhassa kadınlarda ve adet öncesi (Premenstrüel) dönemde daha fazla görülen Alışveriş Hastalığı (Oniomania), bir çeşit dürtü kontrolü bozukluğudur.
Oniomania dediğimiz şey esasında kontrolsüz, impulsif ve aşırı miktarda alışveriş yaparak kendinden geçmeyi ifade eder. Kişi, alışverişe çıkmadan önce gerginlik ya da uyarılma duygusunda giderek artma hisseder ve sonra alışveriş sırasında haz alma, doyum bulma ve rahatlama yaşar. Kendini hiç olmadığı kadar mutlu ve huzurlu hisseden kişi, harcadıkça daha da mutlu olur ve yerinde duramaz. Taa ki alışverişin ardından çok para harcadığı için pişmanlık duyarak kendisini suçlayana kadar...
ONİOMANİA NE ZAMAN BAŞLAR?
Genellikle ergenlik döneminde, 18 yaş civarında başlamaktadır; ancak bunun bir problem olarak fark edilmesi genellikle 10 yılı alır. Nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte Psikoanalitik görüşe göre, 'Bu kişilerin genellikle benlik değerleri düşüktür; giyim ve mücevher en çok satın alınan şeyler olup, bunlar dış dünya tarafından en çok dikkat çeken objelerdir. Kişi satın alma davranışı ile geleceğin var olduğunu kendine inandırarak temel ölüm kaygısını azaltır.'
Alışverişte esasında kişinin ne aldığının pek bir önemi yoktur. Mühim olan kendini bir alışveriş merkezine atarak saatlerce oradan ayrılmamak, vakit geçirmektir. Kadınlar çoğunlukla giysi, parfüm ve mücevher alırken; erkekler ise elektronik eşya, otomobil ya da hırdavat satın alırlar. Bu bozukluğa sahip bireylerin alışveriş paternleri genellikle tipiktir. Alışveriş dürtüleri; haftada bir civarında, ortalama bir saat süren ataklar halinde, ortaya çıkmaktadır. Tüm yıl boyunca süregenlik gösteren bu bozukluk kişiyi genellikle evdeyken, kendini bitkin ya da gergin hissettiği zamanlarda kıskıvrak ele geçirerek dengesini alt üst eder. Sonrasında rahatlayabilmek için de kendisini AVM'lere atarak kendisi için alışveriş yapar, bazen diğerleri için de alır. Birkaç pahalı eşyadan ziyade, çok sayıda ucuz eşya satın alırlar. Büyük bir sıklıkla kredi kartı ile, büyük mağazalardan ve özellikle de yalnız alışveriş yaparlar. Yanlarında genellikle birden fazla kredi kartı taşırlar. Dolapları bir kere bile giymediği, üzerinde etiketi bulunan giysilerle doludur. Bunları bazen başkalarına hediye olarak verir.Evin içi bir sürü gereksiz, ihtiyaca cevap vermeyen ev eşyaları ile tıkıştırılmıştır. İlaç ve alkol bağımlılığında görüldüğü gibi bir süre sonra bozukluğa karşı tolerans gelişir. Bunu biraz açmak gerekirse kişi, rahatlamak için giderek daha fazla miktarlarda alışveriş yapar. Alışverişin doğası ve paterni gereği yakın ilişkilerinde bir süre sonra sorunlar yaşamaya başlar. Çevresinde kimseyi bulamaz hale gelir. Bu kişilerin ilişki durumlarına baktığımızda boşanmalar kaçınılmaz. Alışverişe çok fazla zaman ayırdığı için şayet çalışıyorsa iş yerinde çeşitli sorunlar yaşamaya başlar.
TEDAVİ
Oniomani (Alışveriş Hastalığı) esasında çoğu kişinin bazen bir kaçış yolu olarak gördüğü bir savunma mekanizmasına benzetilebilir. Erken teşhis her zaman için yararlıdır. Tedavide iç görüye yönelik terapi, destekleyici terapiler ve grup terapilerinin yanı sıra ilaç tedavileri ile bu durum, kontrol altına alınabilir.
