UYKU sırasındaki solunum duraklamalarından kaynaklanan ve uyku düzeninin bozulmasına sebep olan önemli bir hastalık. Uyku apnesi uykuda hava akımının en az 20 saniye süreyle normal değerinin altına düşmesi ile tanımlanabilir. Uykudaki solunum...



UYKU sırasındaki solunum duraklamalarından kaynaklanan ve uyku düzeninin bozulmasına sebep olan önemli bir hastalık. Uyku apnesi uykuda hava akımının en az 20 saniye süreyle normal değerinin altına düşmesi ile tanımlanabilir. Uykudaki solunum duraklamaları sonucunda kandaki oksijen miktarı azalır ve karbondioksit miktarı artar.
Uyku apnesi hayati sağlık sorunlara neden olabilen ciddi bir hastalık olsa da uyku apnesinin belirtilerini hastanın kendisinin fark edebilmesi oldukça zordur. Hasta genellikle uykudaki normal olmayan durumlardan, eşi veya yakınlarının fark etmesiyle haberdar olur.
Erkeklerde ve şişmanlarda daha sık görülür ancak kadınlarda da sıktır. Kişiyi ve yanındaki kişileri rahatsız eden ve sosyal problemler ortaya çıkaran bir durumdur. Uyku sırasında solunumun belli bir süre (genelikle 20-30 sn) durmasıdır. Bu solunum durmasına apne denir. Hasta apneli dönemin ardından gürültülü bir şekilde nefes alarak ve çırpınmaya benzer bir beden hareketiyle tekrar nefes almaya ve horlamaya başlar. Bir süre sonra yeniden apne dönemi olur. Hasta genellikle apne döneminin sonunda uyanır ancak bunun farkına varmaz Çoğu zaman horlamayı bir şikayet olarak görmez; gün içi yorgunluklarımıza, işimizin yoğunluğuna bağlar ve bu durumu doktora gitme nedeni olarak düşünmeyiz. Her gece düzenli horluyorsanız ve gün içinde kendinizi uykulu ve yorgun hissediyorsanız, sizde “uyku apnesi” olabilir.
Uyku apnesinin diğer belirtilerini kendinize test edebilirsiniz:

- Nefesinizin durduğu ya da iç çekme şeklinde düzensiz soluduğunuz eşinizin dikkatini çekti mi?
- Genellikle sabah yataktan yorgun mu uyanıyorsunuz?
- Gün içinde kendinizi aşırı yorgun, uykulu hissediyor musunuz?
- Enerjiniz ve motivasyonunuz azaldı mı?
- Cinsel arzularda azalma, isteksizlik oluyor mu?
- Konsantrasyonunuz azaldı mı?
- Kilolu musunuz ve kilo verememekten mi şikayet ediyorsunuz?
- Şiddetli horluyor musunuz?
- Sabah baş ağrısı, aşırı sinirlilik var mı? Bu durumlardan herhangi birine evet diyorsanız; uyku apne riskiniz büyük bir oranda var demektir.
Horlama ve uyku apnesi neden oluşur?
Üst solunum yollarındaki darlıklar bu problemlere neden olur. Bazen de kesin sebep bilinemez. Kilo fazlalığı olanlarda, kısa ve kalın boyunlularda daha sık görülür. Bazen kullanılan ilaçlar ve yüzdeki anatomik bozukluklar horlama ve apne nedeni olabilmektedir.
- Burundaki et ya da kemik eğriliğinin yaptığı burun tıkanıklıkları
- Yumuşak damak ve küçük dildeki sarkmalar, uzamalar ve kas gevşemesi
- Dil kökü ve boğaz kaslarında gerginlik azalması, dil kökünde büyüme
- Bademciklerin ve çocuklarda geniz etinin ileri derecede büyük olması
Uyku apnesi kimlerde görülebilir?
Uyku apnesinin toplum içindeki yaygınlığı yüksektir. Uyku apnesi her ne kadar erişkinlerde, erkeklerde, horlayanlarda, menopoza girmiş bayanlarda, yaşlılarda, ve kilolularda daha sık görülmekte ise de bu hastalık çocuklarda, genç bayanlarda ve zayıf insanlarda da tespit edilmektedir. Kısaca uyku apnesi her yaşta görülebilen bir hastalıktır. Kadınların en az yüzde 2'sinde ve erkeklerin yüzde 4'ünde görülmektedir. Bu rakamlar hastalığın en az astım ve şeker hastalığı kadar yaygın olduğunu göstermektedir. Çocuklarda uyku apnesi büyük bademciğe ve geniz etine bağlı olarak gözlenebilir. Ayrıca; alkol ve sigara bağımlılarında, yanlış uyku pozisyonu, aşırı kilolularda, alt çenesi gelişim geriliği gösterenlerde, boyun yüksekliği kısa olanlarda, alerji, anti histaminik, kas gevşetici veya sakinleştirici gibi ilaç kullananlarda da uyku apnesi görülme riski yüksektir.

Gündüz aşırı uyku hali

Gece uyku kalitesinin bozulması nedeniyle gün boyunca kendini yorgun hisseden hastaların kitap okurken ya da televizyon seyrederken uyuklamaları olabilir. Bu özellikle araç kullanan hastalar için önemlidir. Uyku apne sendromu olan hastaların trafik kazası yapma riski normalden 8 kat fazladır. Bu da hastalarda inanılmaz derece yorgunluğa dolayısıyla konsantre olamamaya neden olur.

Bu hastalık ne kadar ciddidir?

Çağımızın önemli rahatsızlıklarından biri olarak kabul edilen uyku apnesi, önlem alınmadığı takdirde ölümle sonuçlanabilmektedir. Hastalığın bu denli ciddi sonuçları olduğu toplum içinde çok fazla bilinmemektedir. Bu hastalığa yakalanan kişilerin büyük bir çoğunluğu hastalığı fark etmedikleri ya da önemsemedikleri için genellikle hekime gitmemektedirler. Hastada eğer sadece horlama varsa bu daha çok sosyal bir olgudur. Kişinin beraber uyuduğu kişileri rahatsız eder ve iletişimini bozabilir. Horlama ayrıca uyku kalitesini de bozup dinlenmeyi azaltabilir. Eğer uyku apnesi de varsa bu tıbbi olarak da ciddi sorunlara yol açabilir. Apne sırasında kandaki karbondioksit miktarı artar ve oksijen miktarı düşer. Apne uzadıkça bu düşme ciddi derecelere varabilir. Kalbin dakikadaki atım sayısı düşer ve ritim bozulabilir. Bu durum kalp krizi ve kalbin durması ihtimalini arttırır. Uyku apnesi acil tedavi gerektiren hayati bir hastalıktır. Zamanında tedavi edilemezse kalp krizi, felç, iktidarsızlık, düzensiz kalp atışları gibi sorunlara yol açar. Ayrıca kazalara, iş verimsizliğine ve sosyal problemlere neden olabilen gün içi aşırı uyku haline sebep olur. Gündüz uykululuğun trafik kazalarına da yol açtığı yapılan çalışmalarla gösterilmiştir.