Ayaklarımız bizim tüm yükümüzü çeker ve farkında olmasak da gün boyu onları çok zorlarız; ama çoğu zaman onların ne kadar önemli olduklarını unuturuz. Eğer daha önce ayak ve ayak bileklerinde ağrı çektiyseniz, bunun ne kadar can sıkıcı...
Ayaklarımız bizim tüm yükümüzü çeker ve farkında olmasak da gün boyu onları çok zorlarız; ama çoğu zaman onların ne kadar önemli olduklarını unuturuz. Eğer daha önce ayak ve ayak bileklerinde ağrı çektiyseniz, bunun ne kadar can sıkıcı bir durum olduğunu bilirsiniz. Vücudumuzun yerle olan ilk teması olan ayağımız aslında tarak kemiklerinin de sayesinde yelpaze gibi açılarak dengeli ve eşit bir yük dağılımı sağlar. Liflerin kusursuz mimarisi ile de hareket halinde iken de bir bütünlük oluşturur.
Yaralanma günün her saatinde olabilir. Sıklıkla futbol oynarken, yüksek topuklu, kalın tabanlıklı ayakkabılarla dikkat edilmeden yürürken meydana gelmektedir. Şişlik, ağrı, basamama ile başlayan yakınmaların sebebi vakit geçirilmeden bir uzmana danışılmalıdır.
Ayak bileğindeki burkulmalar sonucu ayak bileğindeki eklemlerini bir arada tutan bağların birinde veya bir kaçında zorlanmalar, yırtılmalar hatta kopmalar olabilir. Ayak bileği burkulmaların çoğu ayak bileğinin içe doğru dönmesiyle oluşur ve bu durumda ayak bileğinin dış tarafındaki bağlar (ligamentler) etkilenir. Ayak burkulmaları hemen hemen herkesin başına gelen bir olaydır.
Ayak bileği burkulmalarında burkulma esnasında bir çıtırtı sesi, bir yırtılma hissi duyulur, üzerinde yürümekle ağrı olur. Ayak bileğinin dış yanında hafif bir şişlik olur ve 24 saat içinde o bölgede morarma olur.
Nasıl tedavi edilir?
Tedavide ayak bileğindeki şişlik izlenmeli eklem iyileşinceye kadar korunmalıdır. Tedavide ilk yapılması gereken buz uygulanmasıdır. Bir naylon poşete konulan buzlar ince bir havluyla zedelenen bölgeye günde 3-4 defa 10-20 dakika süreyle uygulanır. Eklem ilk 1-2 gün içinde tam dinlendirilmelidir. Ayrıca bu bölgeye bir bandaj veya ayak bileğinden de sıkıca bandajlanmalıdır. Burkulan ayak bileği yükseltilmelidir. (Buz, istirahat, bandaj, yükseltme, )
Tedavide bundan sonraki aşama ise ayak bileğinin aşırı hareketleri önleyerek daha sonraki burkulmalardan korumaktır. Uzun süren bazı lezyonların tamamen iyileşmesi için fizik tedavi, hatta tendon kopmalarında cerrahi müdahale gerekebilir. Ayak bileği incinmesi geçiren kişi bir sporcu ise iyi bir rehabilitasyon programı yapılmalıdır. Eğer bütün bu tedbirlere rağmen şişlik ve ağrı devam ediyor 8-10 günde şikayetlerde azalma olmuyorsa durum ciddi olabilir. Bu durumda MR veya US la daha ileri bir değerlendirme yapılmalıdır.
Sağlıklı Ayakkabı Seçimi
Ayaklarınız günlük etkinliklerinizde bile yeterince yük altına girmektedirler. Spor yaparken beden ağırlığınızın 3-4 katı fazlası ayaklarınıza yük olarak biner. Bu nedenle spor sırasındaki kullanacağınız en önemli giyim eşyası spor ayakkabınızdır. Seçeceğiniz ayakkabı ayağınıza iyi oturmalıdır. Ayağınızda bulunan 26 kemik ve bunlarla ilişkili eklem ve bağlar ayağınızda bir uzunlamasına, bir de enlemesine kemer (ark) oluştururlar. Ayakkabınız bu kemerleri iyi desteklemelidir. Ayakkabının tabanı spor sırasında maruz kalınan darbe ve basıncı emebilme özelliğine sahip olmalıdır. Tabanda tırtıllar varsa, bunlar uzun olmamalıdır ve tüm ayakkabı tabanına yayılmalıdır. Ayakkabının ön ucu esnek ve yumuşak olmalıdır. Koşu sırasında ayak parmaklarının bükülmesine izin vermelidir. Ayakkabının ucu en az 45 dereceye kadar bükülebilmelidir. Tabanın orta kısmı ise bükülmemelidir. Ayakkabının topuk kısmı ise yumuşak ve kalın olmalıdır ve darbeleri rahatça emebilmelidir; ayrıca ayak tabanını iyice sarıp hareketini engellemelidir. Böylece burkulmalar ve su toplanması engellenmiş olur. Topuktan yukarıya doğru aşil kirişini koruyucu bir yastıkçık bulundurmalıdır. En uygun ayakkabı ayağı sıkmadan, sıkı biçimde ayağa oturanıdır. Birinci ayak parmağı ile ayakkabı ucu arasında 1 cm'lik boşluk olmalıdır. Yapacağınız spor türüne uygun ayakkabılar seçmelisiniz. Örneğin koşacaksınız topuk tabanı kuvvetli, tenis oynayacaksanız yanları destekli, yürüyecekseniz tabanı sert, iç tabanı yumuşak ve katı topuk desteği olan bir ayakkabı kullanmalısınız.
