"Bacasız Sanayi" olarak tanımladığı turizm sektörünün, ülkenin ekonomik, kültürel ve hatta güvenlik gibi pek çok boyutunu kapsayan stratejik bir alan olduğunu vurgulayan Temiz, geçmişten günümüze turizme bakışı ve atılması gereken adımları detaylı bir şekilde ortaya koydu.
TÜRKİYE TURİZMİNİN TARİHSEL YOLCULUĞU VE ENGELLERİ
Temiz'in açıklamalarına göre, Türkiye'de turizm algılananın aksine 1980'lerde değil, 1962-63 İnönü hükümeti döneminde başlamıştır. O yıllarda Turizm ve Tanıtma Bakanı Ali İhsan Göğüş'ün çabalarıyla Turizm Vasıflar Yönetmeliği'nin çıkarılması ve Turizm Bankası'nın kurulması, sektör için atılan ilk önemli adımlar olmuştur. Ancak sonraki sağ tandanslı hükümetler döneminde bu bankanın kapatılmasının, sektöre vurulan ciddi bir darbe olduğunu belirten Temiz, siyasi yaklaşımların ve dış etkilerin turizmi daima ikinci plana ittiğini ifade etti.
ALANYA: TURİZMİN ÖNCÜSÜ, PLANLAMANIN KURBANI MI?
Alanya'nın, henüz ilçe statüsünde değilken turizmi başlatan bir kasaba olarak "Turizmin Başkenti" unvanını kazandığını belirten Temiz, 1956'da ilk otelin Mehmet Çavuş (Temiz) tarafından yapılması, 1960'larda ilk Turizm Derneği'nin (Başkan Hasan Karagöz) kurulması ve 1970'lerde Alman Dostluk Derneği'nin (Başkan Av. İlhan Postalcı) faaliyete geçmesi gibi öncü adımları hatırlattı. Ancak bugün gelinen noktada Alanya'nın, Turizm Bakanlığı ile Şehircilik ve İklim Bakanlığı planlamalarında bir turizm kenti olarak görülmemesinin büyük bir çelişki olduğuna dikkat çekti. Temiz, bir turizm kentinin şehir planlamasından hizmet birimlerine kadar özel bir yapıya sahip olması gerektiğini, bunun "düşük maliyetle döviz girdisi" sağlamanın temel koşulu olduğunu belirtti.
GELECEĞİN TURİZMİ İÇİN STRATEJİK VİZYON
Yüksek Mimar Temiz, geçmişten ders çıkarılarak geleceğin planlanması gerektiğini vurgularken, turizmin sürdürülebilirliği için aşağıdaki stratejik başlıkların detaylıca incelenmesi gerektiğini belirtti:
Yönetim ve Halkın Algısı: Turizme yönelik yönetimsel ve toplumsal bakış açılarının analiz edilmesi.
Hükümet Politikaları: Geçmiş ve mevcut hükümetlerin turizme politik, siyasi ve ekonomik yaklaşımlarının incelenmesi.
Kentleşme ve İmarın Etkisi: Kentleşme ve imar planlamalarının turizme olan olumlu ve olumsuz yansımalarının değerlendirilmesi.
İşletme Standartları: Nitelikli personel, temizlik, maliyet-fiyatlandırma dengesi ve işletme sahiplerinin eğitimi gibi konularla "iyi işletme" anlayışının geliştirilmesi. Turizmin eğlencelik bir iş olmaktan çıkarılıp sanayi gibi ele alınması gerekliliği.
Devletin Sektörel Yaklaşımı: Devletin turizmi ticari bir sektör olarak kabul etmesi ve sektörel bir yer vermesi.
Yerel Yönetimlerin Rolü: Yerel yönetimlerin siyasi etkilerden bağımsız, kenti turizm odaklı bir anlayışla yönetmesi.
Alanya'nın Potansiyelini Kullanma: Güneş, deniz, tarih, tabiat, görsellik ve yöresel yaşam gibi güçlü yönlerin etkin kullanımı. Tarihi ören yerlerinin Rodos Kalesi örneğinde olduğu gibi ticari ve aktif merkezler haline getirilmesi.
Koruma ve Kullanma Dengesi: Koruma kanunlarının sadece kısıtlayıcı değil, aynı zamanda kullanım yoluyla korumayı da içerecek şekilde yorumlanması. Yaylalar gibi doğal güzelliklerin turizme kazandırılması.
Uzun Vadeli Planlama: Turizmin dönemsel değil, planlı, programlı ve uzun vadeli bir perspektifle ele alınması.
Yerli Turizmin Önemi: Yerli ve yabancı turist ayrımı yapılmadan, yerli turizmin de desteklenmesi.
ÇEŞİTLENDİRME, YENİLİK VE EĞİTİM SEFERBERLİĞİ ÇAĞRISI
Temiz, Alanya'nın eğlence, tatil, spor, kongre, deniz, sağlık, alışveriş, av, yayla, fuar, engelli turizmi ve yeme içme-tarım turizmi gibi farklı alanlarda uzmanlaşması gerektiğini belirtti. Şehirlerin görsel açıdan sürekli yenilikler sunması, turistlerin sürekli değişim ve gelişim görmesi gerektiğinin altını çizdi. Son yıllarda otellerin yıkılıp rezidanslara dönüştürülmesinin yanlış bir politika olduğunu vurgulayan Temiz, bu durumun turizm kentinin temel dinamiklerini bozduğunu söyledi. Turizmin bir kentin "bedava reklamcısı" ve diğer sektörlerin lokomotifi olduğunu hatırlattı. Eğitimin önemine değinen Temiz, yerel yönetimlerde görev alacak kişilerin "Belediyecilik" gibi spesifik bir eğitim alması gerektiğini, Turizm Meslek Yüksekokullarının sayısının artırılması ve turizmin üniversitelerde fakülte olarak yer alması gerektiğini dile getirdi. Ülke çapında bir "Turizm Seferberliği" ilan edilmesi gerektiğini belirterek, Alanya'nın "bindiği dalı kesmeden", "verimli, düzenli, planlı ve rantabl bir turizm" anlayışını benimsemesi gerektiğini vurguladı.
Temiz, tüm yerel yönetimleri ve meslek odalarını el ele vererek Alanya'yı yeniden turizmin başkenti yapmaya davet etti.
