Herkese iyi haftalar, bugün sizlere kıymetli evrak hukukunun en önemli öğesi olan alacaklı ve borçlu ilişkisinde sürekli düzenlediğimiz, karşılaştığımız halk diliyle senet ismini taşıyan bonodan bahsedeceğim ve özelliklerine değineceğim.
- Bono, uygulamada çok sık kullanılan bir kambiyo senedidir ve kendine özgü hükümleri dışında poliçe hükümleri bono için de uygulama alanı bulur. Hukuki mahiyeti itibariyle ise bono, soyut bir borç ikrarıdır. İktisadi olarak ise, bir kredi vasıtası olarak kabul edilir.
Bononun Geçerlilik Şartları:
Bononun geçerlilik şartlarını detaylarına değinmeden önce kısaca şöyle özetleyebiliriz.
. Bono veya emre yazılı senet ibaresi mutlaka yer almalıdır.
. Bütün şartların olmasına rağmen bu ibareler yoksa bu senet emre yazılı ödeme vaadi olarak kabul edilir.
. Belirli bedelin kayıtsız şartsız ödenmesi vaadi. Bonoda mutlaka bedel olacak, belirli olacak, bedelin ödenmesi kayıt ve şarta tabi tutulmayacak.
. Kime ya da kimin emrine ödenecekse onun adı ve soyadı (emrine ödenecek kişinin ismi)
. Keşidecinin imzası mutlaka bulunmalıdır ve kendi el ürünü olmalıdır.
. Düzenlenme tarihi mutlaka olmalıdır.
- Bu koşulları taşımayan senetler kambiyo vasfını kaybeder ve borçlular aleyhine takip yapma olanağı hukuken ortadan kalkar.
ALTERNATİF ZORUNLU ŞEKİL KOŞULLARI DA ŞUNLARDIR
. Bonoda “düzenlenme yeri” açıkça gösterilmiş olmalıdır. Eğer, “düzenlenme yeri” gösterilmemişse “senedi düzenleyen kimsenin adının yanında yazılı olan yer” düzenlenme yeri sayılır. Bu da senette yazılı değilse, senet “bono” niteliğini taşımaz.
. Ödeme yeri mutlaka bulunmalıdır. Fakat açıkça yazılması şart değildir. Eğer bu ibare yazılmamışsa Düzenlenme yeri ödeme yeri olarak kabul edilir.
İSTEĞE BAĞLI (İHTİYARİ) KOŞULLAR
. Vade: Dört çeşit vadeden biri konulabilir. Vade konulmamışsa görüldüğünde ödenecek bonodur.
. Keşidecinin İsmi: Bonoda keşidecinin isminin yer alması zorunlu değildir. Çünkü Yargıtay'a göre imza sahibi kimse onun aleyhine icra takibi yapılmasında sakınca yoktur. Sırf keşidecinin isminin yazılmaması bononun geçerliliğini etkilemez.
Kıymetli evrak niteliğini taşıyan bir borç senedi olan bono (emre muharrer senet), Ticaret Kanunu’nda (TTK m. 776-779) düzenlenmiş ve 779. maddedeki yollama gereğince “niteliğine aykırı düşmedikçe” poliçe hakkındaki hükümlerin bu kıymetli evrak türüne de uygulanması öngörülmüştür. Bononun geçerlik (şekil) koşulları (öğeleri, unsurları) TTK m. 776. maddede belirtilmiştir. Bunları Zorunlu şekil koşulları, alternatif zorunlu şekil koşulları ve isteğe bağlı koşullar olmak üzere üç başlık altında incelemek mümkündür.
Herkese iyi haftalar...
