'KENDİMİ güzel buluyorum. Kendimi zeki ve yetenekli buluyorum. Arkadaşlarım arasında sevilirim. Yapabilirim, öğrenebilirim; zorluklarla baş edebilirim. Başarılarımla gurur duyarım; başarısız olduğumda pes etmem. Kendi değerlerim var....
'KENDİMİ
güzel buluyorum. Kendimi zeki ve yetenekli buluyorum. Arkadaşlarım arasında sevilirim. Yapabilirim, öğrenebilirim; zorluklarla baş edebilirim. Başarılarımla gurur duyarım; başarısız olduğumda pes etmem. Kendi değerlerim var. Kararlarımı kendim verebilirim. Ne istediğimi biliyorum ve bunun için çalışırım. İhtiyacım olduğunda çekinmeden yardım isterim. Kendimi seviyorum.’
Özgüveni olan bir genç kendiyle ilgili yukarıdakilere benzer şeyler hisseder ve düşünür. Bu kavram kişinin kendine güvenmesinden çok daha fazlasını kapsar. Özgüven, kişinin kendisine dair olumlu duygusu, algısı ve davranışlarının bütünüdür. Özgüven büyüyüp gelişebilen, kazanılabilen bir özelliktir ve bazen zor dönemeçlerden geçer. Bunlardan biri de ergenliktir.
Ergenlik, doğduğundan beri özenle baktığınız, büyüttüğünüz, koruduğunuz ve çok sevdiğiniz küçük çocuğunuzun ‘yetişkin’ olmayı öğrenme dönemidir. Zorluğu buradan gelir. Her şey değişir bu dönemde. Görünüşünden dünya görüşüne kadar. Ergenlik, çocuğunuzun sizden başka biri olma sürecidir; bittiğinde ‘kendi’ olduğu dönemdir. Kendini tanıması, yaratması; bağımsız olması, kişisel gücünü kazanması ve kendini sevmesi kolay bir süreç değildir.
Ergenlik dönemi boyunca çocuğunuzun özgüveninin gelişmesi ve artması için yapabileceğiniz pek çok şey vardır. Bu dönemde anne baba olarak: ‘’Tek başına başarabileceğin her şeyi tek başına yapman için seni destekliyorum; tek başına yapamadığında ise benden yardım istemen yeterli. Sana istediğin ölçüde ve istediğin şekilde yardım etmek için her zaman yanında olacağım.’’ Olmalıdır.
Anne – babalara öneriler;
1- Örnek Olun: Çocuğunuzda görmeyi istediğiniz her davranış için geçerli bir yöntemdir. Onun yanındayken tutum ve davranışlarınıza özen gösterin; problemlere sağduyulu ve olumlu yaklaşın, kendinize ve diğer insanlara özenli davranın, kendinize inanın. Zaman zaman gözden geçirseniz de temel değerlerinizi koruyun; başarısız olduğunuzda tekrar deneyin. Aile bireylerinin kendilerine güvenmesi ergenin kendine güveninin gelişmesine yardımcı olur.
2- Saygı Duyun: Çocuğunuzu dinleyin. Lütfen göz teması kurarak ve ilgilendiğiniz başka bir iş varsa onu bir kenara bırakarak dinleyin. Ergenlik dönemindeki çocuğunuzun duygularını kabul edin; endişe ve korkularını ciddiye alın. Ayrıca evdeki kararlarla ilgili mutlaka fikrini sorun, fikriyle ilgili ne düşündüğünüzü dürüstçe açıklayın. Ergenler hiçbir şeyi yetişkin muamelesi görmekten daha fazla isteyemez.
3- Sorumluluk Verin: Odasını toplamasına, çamaşırlarını yıkamasına, tek başına biryerlere gitmesine izin verin. Sorumluluk almadan özgürlük de olmaz. Sizden yardım istemeden yardım etmeyin. Çocuklukta çizdiğiniz sınırları bu dönemde aşama aşama genişletin ve davranışlarının sonuçlarına katlanmasına izin verin.
4- Takdir Edin: Yaptığı güzel şeyler için iyi şeyler söyleyin, ödül verin. Sonunda yapamamış olsa da çaba göstermiş olmasını mutlaka övün. Ancak abartılı iltifatlar samimiyetsizlik duygusu vereceğinden ters etki yapar.
6- İlgi Alanını Bulması için Destekleyin: Herkesin bir uzmanlık alanı vardır; özellikle dersler dışında kendini yeterli hissedebileceği bir alanda çalışması için onu teşvik edin. Bu, başarılı olmak ve akranlarının onayını alması için iyi bir fırsat olacaktır. Bu sayede bir beceri geliştirir, amaca yönelir, rekabet ve başarısızlığı tolere etmeyi öğrenir. Sanıldığının aksine okul başarısını olumlu etkiler. Ergenin önemli gördüğü kişiler tarafından beğenilmek için yapmayacağı şey yoktur; beğenilirse riskli davranışlara girme olasılığı oldukça azalır. İlgi alanı olarak spor, müzik ya da sosyal sorumluluk işleri seçilebilir. Önemli olan ergenin seçtiği ve keyif aldığı bir şey olmasıdır.
7- Çocuğunuzun özgüveni çok düşükse çaresizlik, içe kapanma gibi duygular hissediyor, intiharı düşünüyorsa profesyonel destek alın. Bu durumu yaşayan ilk aile değilsiniz ama sorunun çözen mutlu ailelerden biri olabilirsiniz.
