Sevgili okurlar bugünkü köşemde hava durumunun kişiler üzerindeki psikolojik ve sosyal etkilerini ele alacağım.
Hava gerçekten muhteşem… Dışarısı günlük, güneşlik… Çiçekler açıyor, kuşlar kelebekler uçuyor, güneş adeta gülümsüyor. Peki ya siz, ruh haliniz? Esasında güneşli hava (açık hava) kişinin psikolojisinde ciddi bir enerji yaratıyor. Kişi, kendisini daha özgür, yenilenmiş ve pozitif hissediyor. Ancak kimilerine göre durum bunun tam tersi olarak da seyredebiliyor. Nasıl mı? Şöyle ki bazı kişiler, yaz aylarında mevsimin tadını çıkarmak yerine hiçbir şeyden keyif al(a)mama, dikkat dağınıklığı, uykusuzluk ve iştah kaybı gibi belirtilerden yakınarak, bilerek ya da bilmeyerek, kendilerini depresyonun eşiğinde hissedebiliyorlar. Onlara göre açık hava; daha çok mutsuzluk, umutsuzluk, karamsarlık, hüzün, hayattan zevk alamama ve agresiflik ifade ediyor. Son yıllarda yapılan araştırmalara baktığımızda melatonin hormonunun az salgılanması gibi biyolojik etkiler ve psikolojik faktörler nedeniyle yaz mevsiminde de depresyonla karşılaşılmaktadır. Bu kişiler; eskiden mutlu oldukları şeylere ilgi duy(a)maz hale gelir, yoğun bir şekilde dikkat ve konsantrasyon güçlüğü yaşar, yorgunluk, bitkinlik, enerji kaybı, motivasyon kaybı, cinsel isteksizlik, uyku bozukluğu, aşırı alınganlık, duygusallık, sabırsızlık, iştah kaybı, kilo verme ya da aşırı iştahla kilo alımı yaşayabilirler. Bu durum, herhangi bir önlem alınmadığı takdirde içe kapanma, saldırganlık, yaşamı değersiz bulma ve intihar düşüncelerine kadar giderek kişiyi kıskıvrak ele geçiriverir.
UYKU DÜZENİNE DİKKAT!
Yaz depresyonunda kış depresyonuna oranla uyuma süresi ve iştahta ciddi bir azalma, kilo alımı yerine de kilo kaybını görebiliriz. Aslına bakarsanız, bir bakıma tehlikelidir de diyebiliriz. Gecelerin uzaması, konser, festival gibi eğlenceli aktivitelerin ön planda olduğu yaz aylarında kişiler, depresif ruh haliyle başa çıkmak için daha çok alkol ve madde kullanabilmektedir. Bu konuda yapılan pek çok araştırma istatistiksel olarak göstermiştir ki yazın çıkan depresyonda intihar riski kuşkusuz daha yüksektir. Bunlara ek olarak yaz depresyonu diyebilmek için rahatsızlığın mevsimsel olması ve belirtilerin en az iki haftadır görülüyor olması gerekmektedir.
MUTSUZLUĞU YOK ETMEK İÇİN NELER YAPILABİLİR?
Kişiler, kış aylarında havanın kapalı olması nedeniyle aslında tam da depresyon yaşamadan kısa süreli mutsuzluk ve depresif belirtilerle üstesinden gelebildiği mutsuzluklarını, yazın nedense bir türlü yenemezler. Yazın hava açıktır, evet; lakin tüm bunlara rağmen kişinin iç dünyasında yaşadığı yoğun mutsuzluk ve karamsarlık, yorgunluk, uyku problemleri, iştah kaybı ve agresiflik depresyonu daha tetikler hale getirmektedir. O halde yaz aylarında depresyon tarafından ele geçirmeyi istemiyorsanız; ortaya çıkan tüm olumsuz duyguları, düşünceleri ve davranışları elinizin tersiyle bir kenara itin. Oturun ve nedenlerini araştırın. Bu duygularla başa çıkma önerilerine kulak verin. Bu konuda bir psikoloğa ya da terapiste giderek içinizdeki sıkıntıları depresyona dönüştürmeden birtakım önlemlerle yok edebilmeniz mümkün hale gelecektir. Mutsuz ve keyifsizsiniz. Kimseyle konuşmak, görüşmek, samimi olmak istemiyorsunuz diyelim. O halde bırakın hayat akıp geçsin içinizden. Olumsuzlukların sizi ele geçirmesine izin vermeden hayatı bir başkasına göre değil kendinize, size iyi gelecek şekilde, göre yaşamaya başlayın. Kendinize daha çok vakit ayırın, tatile çıkın, sürekli ertelediğiniz planlarınızı harekete geçirin. Uzun süredir görüşmediğiniz insanları arayarak hal ve hatırlarını sorun. Gerekirse umutsuz olanlara umut ışığı olun. Daha çok gülümseyin, yeni arkadaşlar edinin. Kulaklığı takın ve sabahın erken saatlerinde eşofmanlarınızı giyip hızlı tempo yürüyün. Tanımadığınız insanlara en içten gülümsemenizle 'Merhaba' deyin, ne kaybedersiniz ki kazanacaklarınızın yanında? Eğer her şeye rağmen yaptıklarınız sizi mutlu etmiyorsa ve bu ruh hali günlük işlevlerin yerine getirilmesine engel oluyorsa; mutlaka ama mutlaka psikolojik destek alınmalıdır.