Günlük hayatta düşme, yaralanma ya da sakatlanmalarda hemen her gün artık alıştığımız, ‘Buz uygulaması yaptın mı?’ sorusu ile karşılaşırız. Sportif karşılaşmalarda, sakatlık ya da zedelenme sonrası ilaç olmayan tek ağrı kesici buz uygulamasıdır. Ödem oluşumunu da engeller. Ağrılı ya da zedelenen yere uygulanan soğuk tedavi ağrıyı geçirebilir. Hatta ağrı eşiğini de yükseltir.
Zedelenme sonrası o bölgede kanama olur ve bunun devamı ve orada kalması iyileşme sürecini geciktirir. Zedelenen bölgenin istirahati ve yükseltilmesinin yanı sıra soğuk uygulamanın da birçok yararı vardır.
Zedelenmenin hemen sonrasında uygulanan buz uygulaması, şişliği, kanamayı, spazmı, ağrı ve enflamasyonu azaltır ve mutlaka ilk 24 - 72 saatte uygulanmalıdır. Daha sonraki süreçte uygulanan buzun etkinliği pek yoktur.
SOĞUK UYGULAMA YÖNTEMLERİ
1. BUZ TORBASI
AVANTAJLARI:Kullanılan en eski yöntemdir. Bir poşete buz doldurun ve bir ince bez üzerinden deriye uygulayın. Buz torbasının derin dokuları soğutma etkisi iyidir ve uzun etkilidir.
DEZAVANTAJLARI:Buz torbasını bedenin belirli biçimini almasında yetersiz kalmaktadır. Poşeti tamamen buz ile doldurmazsanız ya da daha küçük parçalı buz kullanırsanız, daha kolay bedene uyar. Buza alternatif dondurulmuş bezelye, mısır ya da nohuttur. Böylece torbanın kolunuza ya da bacağınıza kolay yerleşir. Torba ile deri arasına ince bir havlu ya da bez koymayı unutmayınız.
UYGULAMA SÜRESİ:10-20 dakika.
2. JELLİ PAKETLER
AVANTAJLARI:İçinde defalarca dondurulup, çözülebilen jel bulunur. Jelli paketleri kullanıma hazır olmak üzere buzluğunuzda saklayınız. Paketler donmalarına rağmen esnekliklerini korumaktadırlar ve böylece bedeninize kolay uyum sağlar.
DEZAVANTAJLARI: Jellerin soğutma özellikleri daha fazladır. Bu nedenle kullanımlarında özel dikkat gerektirirler. Bu nedenle asla doğrudan deriye uygulamayınız ve bir havluya sarınız.
UYGULAMA SÜRESİ:10 dakikadan uzun süre uygulamayınız.
BUZ UYGULAMASI NEDEN YAPILIR?
Şişlikte o bölgedeki hücrelerde oksijen miktarı azalır ve bu hücre harabiyetine neden olur. Buz kompresi kan damarlarında büzüşmeye neden olarak kanama ve şişliği azaltır. Ve böylece harabiyet azalmış olur.
Buz kompresi uygulandığında, ciltteki sinir uçlarını etkiler (Ağrı reseptörlerini etkiler) ve uyuşukluk, duyu azalması olur. Bu arada soğuk, adale spazmını ve enflamasyonu önler. Böylece ağrı yanında şişlik olmasını da önlemiş olur.
UYGULAMA SÜRESİ NEDİR?
Zedelenen bölgedeki yağ miktarı ve zedelenmenin derinliği bu sürede etkilidir. Az yağlı bölgelerde 10 dakika yeterlidir. Fazla yağlı bölgelerde 20 dakika uygulanmalıdır. Adale gerilme ve kanamalarında uzun süreli uygulamalar gerekmektedir. Ancak akıldan çıkartılmaması gereken önemli bir husus, çok uzun süreli buz uygulamasının dokularda harabiyet yapacağıdır.
UYGULAMA SIKLIĞI NEDİR?
Tendinitlerde ya da yüzeysel adale zedelenmelerinde günde 2-3 defa yeterlidir. Ancak ağrı ve adale spazmı fazla ise daha sık uygulanabilir. Zedelenmenin şiddetine göre bazen uygulama süresi uzayabilir. Kullanacağınız buzun ya da jellerin derin dondurucuda tam donması gerekmektedir.
DİKKAT EDİLECEK DURUMLAR
Genellikle kırılmış buzları jel uygulamasına tercih etmekteyiz. Bunun yanı sıra omuz ya da dirsekte buz kompresi uygulamalarında buzluklardaki hazır bezelye paketleri kullanılabilir.
Topuk dikeninde ufak plastik su şişeleri derin dondurucudan alınıp yerde merdane gibi çevrilerek uygulama yapılır.
Bunları cildimize uygularken mutlaka araya bir ince havlu ya da tülbent koymamız gerekmektedir. Direk cilde gelen uygulanan buzda ciddi yanıklar açığa çıkabilir. Buz uygulaması sırasında üzerinizde bulunan elbise çıkartılmalıdır, elbise üzerinden buz kompresi uygulanmaz. Uygulama sırasında cildin kuru olmasına dikkat ediniz. Cildinizde herhangi bir kızarıklık anında buz kompresine son vermelisiniz.
Genellikle 72 saat içinde ağrı ve şişlik azalır ya da geçer. Daha sonra rehabilitasyonda sıcak uygulaması yapılabilir.