Toplumumuzda sıklıkla görülen ve kilo problemlerinde sıklıkla adı geçen guatr problemlerinden bahsedelim bugün.
Vücudumuzda salgılanan tiroid hormonu denilen 3 temel hormon vardır. Bunlar T3, T4 ve TSH diye adlandırılır. Bu hormonların az ya da fazla salgılanması zayıflamak isteyen kişileri olumlu ya da olumsuz olarak etkileyebilmektedir.
Bu hormonlar metabolizmanın çalışmasını kontrol eder ve yaşamsal fonksiyonlar için gerekli olan tiroid hormonları eğer düzensiz salgılanırsa ciddi rahatsızlıklara yol açabilmektedir.
Tiroid bezinden salgılanan hormonlar vücudumuzda metabolizmamızı düzenler ve metabolizma hızını kontrol eder. Hormonlar fazla salgılanırsa; metabolizma hızlanır, kalp hızı artar, kilo kaybı oluşur ve buna hipertroidi denir. Hormonlar az salgılanırsa metabolizma yavaşlar, kalp hızı yavaşlar, kilo artışı olur. Buna da hipotroidi denir.
Troid hastalarının doktor kontrolünde ilaç kullanımının dışında yaşam tarzı ve beslenme alışkanlıklarına da dikkat etmesi gerekmektedir.
HİPOTROİDİ HASTALARINA BESLENME İPUÇLARI
*Öncelikli olarak; kişinin kan bulguları, yaş, boy ve ağırlığına bağlı olarak alması gereken kaloriyi dengeli olarak öğünlerinde tüketmesi gerekir.
*Omega-3 kaynağı balığın haftada en az 2 kez tüketimi tiroid fonksiyonlarına olumlu etki yarattığı bilinmektedir. Balık tüketemeyenler omega-3 kapsülü de kullanabilirler.
*Sebze ve meyve ile yeteri kadar A, C ve E vitamini gibi antioksidan vitaminleri alanlarda tiroid kanseri daha az görüldüğünden bol sebze ve meyve yenmelidir.
*Lif oranında ve B vitamini açısından zengin olan tam tahıllı ürünler tüketmeye özen gösterin. Tam buğday ekmeği, kepekli makarna, kepekli pirinç gibi…
•Ayrıca lif yönünden zengin ve bitkisel protein olan kurubaklagilleri de beslenme planınızda haftada 1 kez mutlaka yer verin.
*Diyetinizle, ihtiyacınıza uygun, yeterli düzeylerde iyot (iyotlu tuz, deniz ürünleri) almaya özen gösterin.
•Hindistan cevizi, balık ve keten tohumu tiroid bezinizin daha iyi çalışmasını sağlar.
*Kafein, alkol, sigara ve şeker tiroid bezi için zararlıdır. Bunların az tüketilmesi gerekir.
*Çinko eksikliğinde de tiroid hormon metabolizması bozulur. Bu nedenle çinkodan zengin olan peynir, sığır eti, kepekli ekmek, tavuk, yumurta sarısı, süt ve süt ürünleri, balık, patates, ceviz, badem, tam tahıllar, kuru fasulye, lahana, ay çekirdeği ve kuzu eti gibi gıdalarla beslenmek tiroid sağlığımız için gereklidir.
*Tiroid hormonu için önemli olan selenyum seviyesi dengede tutmak için selenyumdan zengin besinler tüketin. Selenyum kaynakları; Ceviz, et, sakatatlar, balık ve kabuklu deniz ürünleri, kepekli unlar, süt ürünleri, sebze ve meyveler ve yumurta… Selenyum eksikliğinde vücutta E vitamini azalır ve tiroid bezi iltihabı daha sık görülür. Bu nedenle selenyum ve E vitaminini birlikte vermek daha faydalıdır.
*E vitamininde zengin besin olan; bitkisel yağlar, zeytinyağı, mısırözü yağı, ayçiçek yağı, buğday tohumu, baklagiller, yeşil yapraklı sebzeler, soya fasulyesi, keten tohumu, badem, fındık, kabak çekirdeği de iyodun emilimini arttırır.
*Tiroid hormonlarının çalışmasını azaltan yiyecekleri (guatrojenik besinler) aşırı almamalısınız. Brokoli, turp, Brüksel lahanası, lahana, karnabahar, hardal, kırmızı turp ve şalgam guatrojenik besinlerdir. Guatrojen maddeler pişirilince azalacağı için, pişmiş olarak tüketilmesi daha faydalıdır.
*Düzenli egzersiz yapın. Unutmayın ki egzersiz, tirod bezinin salgısını dengeler. Metabolizma yavaş çalışıyor iken egzersizle ve kas kütlesinin artırımıyla metabolizma hızı artırılabilir.
*Tiroidde en fazla görülen problem ödemdir. Yani vücudun su tutması. Bu nedenle bol bol (günde 2-2.5 litre) su içmeye çalışın.
•Çikolatadan uzak durun.
* Hipertiroidi olan hastalar, süt, peynir, deniz mahsülleri, mor lahana, turp ve kuruyemişten uzak durmalıdır.
*Stres birçok hastalıkta olduğu gibi troid belirtilerini tetikler. Özellikle bahar aylarında psikolojik yapının değişmesiyle hormonlar da etkilenir. Bu sebeple stresle baş etmenin yollarını arayın.
“Tiroid hastasıyım kilo veremem” düşüncesini kafanızdan atın. İsterseniz düzenli beslenme ve egzersizle belki daha yavaş ama kilo verebilirsiniz.