İstem dışı ve ani olarak kendisini gösteren herhangi bir amaca hizmet etmeyen kas kasılmalarının tamamına 'Tik' diyoruz. Tiki olan kişiler varsa şayet çevrenizde, bu durumu bilerek ve kasıtlı olarak yapmadıklarını ifade ederler. Haklıdırlar da... Çünkü hareket çoğu zaman refleks halinde kişinin farkında olmadan tekrarlanır.
EN SIK KARŞILAŞILAN TİKLER
Çevrenizde gözlemlemişsinizdir aslında, bazen sizin için geleceğinizi şekillendirecek önemli bir sınav esnasında arka sıranızda oturan kişi de, bazen kalabalık halk otobüslerinde, bazen de yemek yediğiniz esnada tam karşı masanızda oturan kişi de... Belli başlı, en sık karşılaştığımız, tiklere bakacak olursak;
- Sürekli gözlerini kırpanlar,
- Yutkunma ve yutar gibi hareket etme,
- Alt göz kapağının aşağıya doğru sık sık hareketi,
- Dişlerini gıcırdatma,
- Göz kırpma ve garip ağız hareketleri,
- Ayakları sağa sola sallamalar,
- Kulakları oynatma,
- Kaşları sık sık kaldırıp indirme,
- Boyun adalelerinde oluşan tikler,
- Yüz adalelerinin devamlı hareketi,
- Sinirsel kökten gelen öksürmeler şeklinde oluşan tikler,
- Gerekmediği halde sık sık burun çekme ve üst dudakla yapılan tikler,
- Omuz silkmek,
- Parmak çatlatmak...
TİKLER NEDEN OLUŞUR?
Tikler, emosyonel (duygu) durumunuzla sıkı bir ilişki içerisindedir. Nasıl ortaya çıkmıştır peki bu tikler? Tiklerin ortaya çıkışı, genel olarak heyecan, sevinç, korku ve aşırı baskıya bağlıdır. Tik geliştirmeye eğilimli olan çocuklar genellikle tedirgin, kaygılı, gergin çocuklardır. Genellikle bu çocukların ailelerinde de aşırı titizlik, baskı ve kuralcılık görülür.
Ürkütücü bir olaya tanık olma, kazalar ve yaşanan travmalar da tiklerin ortaya çıkmasında tetikleyici rol üstlenir. Tiklerin diğer etkili bir sebebi de taklitlerdir. Bazen küçük yaşlarda çocuklar; anne, baba, kardeş veya öğretmenlerinin bazı hareketlerini taklit edebilirler. Başlarda sıradan bir taklit gibi görünen bu hareketler, bir süre sonra alışkanlık haline dönüşür.
NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Basit tikler, bir süre sonra kendiliğinden geçebilir. Bu nedenle özel bir ihtimam ve bakım gerektirmezler. Buna mukabil ciddi ve ağır tikler, süreklilik gösterirler. Peki, bu durumda yapılması gereken nedir? Çocuğun ailedeki, okuldaki ve çevresi ile yakın ilişkilerinde yaşadığı çatışmaları ve bunların nedenlerinin bulunup teker teker ortadan kaldırılması en uygun ve köklü tedbir olacaktır. Taklit etmekten, çocuğun dikkatini çekmekten, tenkit etmekten, akranları ile kıyaslamaktan, hakaretten, azarlamalardan ve şiddetten kesinlikle sakınılmalıdır. Sakınılmadığı takdirde tikler daha da artacak ve buna eşlik eden bir seri duygusal bozuklukların ortaya çıkmasına sebebiyet verecektir. Sevgili anne ve babalar, çocuğunuz da çeşitli tikler olduğunu gözlemliyorsanız; çocuğunuzu kesinlişkle ve kesinlikle kendi arzularınıza ve kurallarınıza uydurmaya çalışmayın. Tik bozukluklarında gerilimleri ve endişeleri azaltmak/yatıştırmak için birtakım psikiyatrik ilaçlar faydalı olabilir. Uzman kontrolünde alınacak olan bu ilaçlar, sakinleştirici etki göstererek hareketleri kolaylaştırırlar. Çeşitli psikoterapiler, grup terapileri, aile ve bilişsel davranışçı terapiler de etkili tedavi yöntemleri arasındadır.