Kıymetli hemşerilerim, nihayet enflasyon düzeltmesi ile ilgili Tebliğ “ Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği (Sıra No: 555)” şeklinde 30.12.2023 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlandı. Sizleri zorlu bir süreç bekliyor. Öncelikle, enflasyon düzeltmesi yapmak zorunda olan gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerine kolaylıklar diliyorum. Bugün sizlere, stokların düzeltilmesi ile ilgili bazı öneriler sunmak istiyorum.
Tebliğin 4.maddesinde enflasyon düzeltmesi, “paranın satın alma gücündeki değişmeler nedeniyle gerçek durumu ifade edemeyen mali tabloların, gerçek durumu ifade eder hale gelmelerini sağlamak üzere düzeltme işlemine tabi tutulmasıdır” şeklinde tanımlanmıştır. Öncelikle belirtmek isterim ki, mali tablolar hiçbir zaman yüzde yüz gerçek bilgileri sunmaz, oldukça güvenilir bilgileri sunar ve mali tablolardan da beklenen budur. İşletmenizle ilgili gerçek bilgilere ancak işletmenizi sattığınızda veya işletmenizi tasfiye ettiğinizde ulaşabilirsiniz. Bunu bilmenizde fayda var.
Ayrıca, enflasyon düzeltmesinde kullandığınız yöntemler de, sizin gerçek bilgilere ulaşmanızı engelleyebilir. Örneğin, 31.12.2023 tarihli bilançonuzda bulunan stoklarınızın düzeltmesinde kullanabileceğiniz üç yöntem bulunmaktadır. Bunlar; 1-Gerçek yöntem, 2- Basit ortalama yöntemi ve 3- Stok devir hızı, yöntemleridir. Bu yöntemlerin her birinden yararlanarak stoklarınızı düzelttiğinizde farklı sonuçlar el edeceksiniz. Yine tabiliğin 4.maddesinde “213 sayılı Kanunun mükerrer 298.maddesinin (A) fıkrasında enflasyon düzeltmesi, "mali tablonun ait olduğu tarihteki satın alma gücü cinsinden hesaplanması" şeklinde tanımlanmıştır” ifadesi yer almaktadır. Bu ifadeye göre stokların düzeltilmesinde seçtiğiniz hangi yöntem, stoklarınızı, mali tablonun ait olduğu tarihteki satın alma gücü cinsinden ifade edebilecektir.
Bununla birlikte stoklarınızın, bilançoda gerçek değerlerine yakın bir değerle almalarını istiyor iseniz sizlere önerebileceğin yöntem, gerçek yöntemdir. Fakat bu yöntemin uygulaması diğer yöntemlere göre zordur. Bu yöntemi kullanarak stoklarınızı düzeltmek istiyorsanız tüm stoklarınızın deftere kayıt tarihini ayrıntılı bir şekilde bilmeniz gerekiyor. İşletmenize çok az sayıda stok girişi-çıkışı var ise bu yöntem uygun olabilecektir.
İşletmenize farklı tarihlerde, çok sayıda ve çeşitlilikte stok giriş-çıkışı var ise yukarıda belirtiğim, basit ortalama yöntemi ve stok devir hızı yöntemini stoklarınızın düzeltilmesinde kullanmanızı öneririm. Bu yöntemler söz konusu tebliğde, “toplulaştırılmış yöntemler” olarak tanımlanmaktadır. Aslında tebliğde bu yöntemlerin adı “kolaylaştırılmış yöntemler” olarak tanımlansa idi daha uygun olurdu.
Stoklarınızın düzeltmenizde kullanabileceğiniz bu yöntemlerden birini seçerken dikkatli olmanız önem arz etmektedir. Örneğin, stok devir hızınız düşük veya stok devir süreniz uzunsa, yani mallarınız satış için uzun süre (9-10 ay gibi) stoklarınızda bekliyor ise basit ortalama yöntemine göre stoklarınızı düzeltirseniz, düzeltilmiş stokların değeri bilançonuzda daha düşük değerde yer alacaktır. Bunla birlikte, stok devir hızınız yüksek ise basit ortalama veya stok devir hızı yöntemini stoklarınızın düzeltilmenizde kullanmanız halinde aynı veya çok yakın sonuçları elde edebileceksiniz. Sonuç olarak, stok devir hızınız çok düşük ise stoklarınızın düzeltilmesinde sizlere stok devir hızı yöntemini kullanmanızı öneriyorum. Çünkü bu yöntemi kullandığınızda, düzeltme katsayısını basit ortalama yöntemine göre daha yüksek bulacaksınız. Dolayısıyla düzeltilmiş stoklar bilançoda (malların değeri yüksek olacak) ve satıldığında gelir tablosunda daha yüksek değerle yer alabilecek (satılan malların maliyeti yüksek hesaplanacak), bu da elde edeceğiniz karı azaltarak (satılan malların maliyeti yüksek hesaplanacak) daha az vergi ödemenizi sağlayabilecektir.
Stoklarınızın alımında yabancı kaynak kullanmış iseniz “Reel Olmayan Finansman Maliyeti” hesaplama işlemine girmemeniz için stoklarınızın düzeltilmesinde toplulaştırılmış yöntemlerden birini kullanmanızı öneriyorum. Çünkü, gerçek yöntemi stoklarınızın düzeltilmesinde kullanacaksanız, öncelikle stoklarınız ile ilgili reel olmayan finansman maliyetini hesaplayıp, sonrasında düzeltmede kullanacağınız stok tutarını hesaplayabiliyorsunuz. Ayrıca, tebliğe göre stokların düzeltilmesinde toplulaştırmış yöntemlerden birini seçen mükellefler isterler ise reel olmayan finansman maliyetini hesaplamadan doğrudan stoklarını düzeltebiliyorlar. Eğer, gerçek yöntemi seçer iseniz reel olmayan maliyeti hesaplama işlemlerini yapmak zorundasınız. Yani bu konuda mükelleflere bir seçimlik hak tanınmış. Stoklarınız ile ilgili yüzde yüz gerçek bilgilere ulaşamıyor iseniz o zaman önemli olan; 1-Düzeltme işleminde sorun yaşamamak, 2-Düzeltme işlemini kolayca yapabilmektir. Hedefiniz bu olsun.