Peygamber efendimizin (SAV) "Nefsini bilen Rabbini bilir" hadisinin biz İslam ehline anlattığı gerçek şudur ki; kendi varlığını bilirsen, senin sen olmadığını da bilirsin. Çünkü sen olan varlık Allah'ın (CC) ilminde bulunan bir varlıktır. Bu mevzu çok önemli bir mevzudur ama biz bunu daha fazla derinleştirmeden asli konumuza geri dönelim.
Nefsini bilen Rabbini bilir hadisi bize Yasin suresi 61. ayeti işaret eder. Daha önce gördüğümüz bu ayette Allah (CC) İslam ehline şöyle sesleniyordu. "Bana kulluk edin, doğru yol budur." Eğer ben Müslümanım diyen kişi nefsini tanırsa Allah'ı (CC) da tanımış olur ki, bu da doğru yolu bulmakta, yani rehberini seçmekte onun en büyük yardımcısıdır.
Eğer kişi nefsini tanımazsa, yani onun neler yapabileceği hakkında bilgisi yoksa Allah'ı tanıdığını söylese bile bu sözden öte bir şey olmayacaktır. Çünkü nefsinin ona yaptırdığı hal ve hareketleri kaderine yorumlayacaktır ki bu da onu Allah'a (CC) asi olmaya götürecektir. Allah hiçbir kulunun hırsızlık yapmasını, cinayet işlemesini, tecavüz etmesini, yetimi hor görüp fakiri küçümsemesini, kibirlenerek dünya malına tapmasını arzu etmez. Bu nedenle bunlar benim kaderimmiş diyerek yapılan her türlü rezilliği Allah'a mal etmek, kafirlik ve şeytanın dostluğudur.
İnsanlar tarafından yapılan adilik ve kötülüklerin kaynağı nefsidir. Yani ta kendisidir. Kader diyerek Allah'ı (CC) suçlamak, ya da İblisin işi diyerek suçu şeytana yüklemek yine nefsin yani kişinin kendisinin sorumluluktan kaçma davranışından başka bir şey değildir. Ancak bu davranış insanı kurtarmaya yetmeyeceği gibi boğazına kadar pislik dolu çukura doğru insanı çeker ve Fatiha suresindeki azap olunanların yolu onlar için açılmış olur.
Azap olunanların ya da sapkınların yoluna gitmemek için Peygamber efendimizin (SAV) öğüdüne kulak vererek nefsimizi bilmek mecburiyetindeyiz. İnsanı helaka ya da refaha götürecek olan şey bu bilgiden ibarettir. Ya nefsimiz bizi yenecektir ya da biz nefsimizi yeneceğiz. Ya nefsi yenip Rabbi rehber ediniriz ya da nefsimize yenilip şeytanı rehber ediniriz. Takdir insanın kendine aittir.
Rehberimizi Allah (CC) olarak seçtiğimizde sıratı müstakim kolay erişilebilen bir yol olarak karşımıza çıkmaktadır. Fakat bu yolun da kendine has engelleri mevcuttur. Ancak bu engeller kişide bulunması gerekli olan şu özelliklerle kolayca aşılabilir. 1- İman 2- İhlas 3- Sabır 4- Şükür.