Hücreler bir sıvı ortamında bulunmaktadır. Hücrelerin arasında bulunan sıvının dengede kalabilmesi için bu sıvının sürekli süzülerek tekrar kana karışması gereklidir. Vücutta bu görevi lenfatik sistem sağlamaktadır ve bu sistemde taşınan sıvıya da lenf sıvısı adı verilmektedir. Normal bir insanda vücut ağırlığının 'ü kadar lenf sıvısı bulunur. Lenf sıvısının hareketi, toplardamarlardaki gibi iskelet kaslarının basıncı ve solunum hareketleriyle sağlanır ve kanın hareketine göre oldukça yavaştır. Çünkü lenf sistemine basınç yapan özel bir kalp ve atardamar yoktur. Lenf sıvısını taşıyan lenf kanalları ve lenf düğümleri hasara uğrarsa, veya doğuştan kusurluysa lenf sıvısı vücutta birikir. Bir bölgede biriken sıvı miktarı, lenfatik sistemin taşıma kapasitesinden daha büyükse lenfödem oluşur. Lenfödem, halk arasında bilinen adıyla “Fil Hastalığı”, lenfatik sıvının hücreler arası dokuda birikerek, sıklıkla kollarda veya bacaklarda, ara sıra da gövdede şişmeye neden olmasıdır. Lenfödem, venöz (toplar damar sistemi) yetmezlik sonucu oluşan ödemle karıştırılmamalıdır. Bununla beraber tedavi edilmeyen venöz yetmezlik kombine venöz-lenfatik sistem yetmezliğine dönüşebilir.Lenfödem Nasıl Ortaya Çıkar?Lenfödem doğumda, ergenliğin başlangıcında veya yetişkinlik çağında sebebi bilinmeyen şekilde başlayabilir ve primer lenfödem olarak adlandırılır. Sekonder lenfödem veya edinilmiş lenfödem, cerrahi sonrası, radyasyon, enfeksiyon veya travma sonrası gelişebilir. Meme kanseri gibi bazı kanserler ve tedavisi için lenf düğümlerinin alınması, lenfödem açısından daima risk taşır. Cerrahi olarak ne kadar fazla lenf düğümü çıkartılırsa, lenfödem oluşma riski o kadar artmaktadır. Lenf nodülü alınmasına bir de radyoterapi eklenirse, lenfödem oluşma riski daha da artar. Mastektomi sonrası gelişen lenfödem tutulan kolda ağırlık, ağrı, duyu kaybı, hareket kaybı ve fonksiyon bozukluğu ile karakterizedir. Bu durum kişinin yaşam kalitesini oldukça olumsuz yönde etkiler. Hastalarda anksiyete, depresyon ve uyum sorunları, sosyal ve seksüel problemler açığa çıkar. Lenfödemli kol veya bacak kolayca enfeksiyon kapar ve daha da kötüleşerek hastanın genel sağlığını da olumsuz etkiler. Ve ne yazık ki tedavi görmemiş, yetersiz veya yanlış tedavi gören hastaların kol ve bacak şişmeleri giderek artar. Gelişen bu problemler genellikle tedavinin başarısını da etkilemektedir. Bu yüzden tedaviye erken dönemde başlanılması oldukça önemlidir.Lenfödemin Belirtileri Nelerdir?Lenfödem hemen gelişmeyebilir, bazen lenfatik sistemde olan yaralanmayı takiben 15 yıl veya daha uzun sürede ortaya çıkar. Belirtiler ilk olarak el ve ayak sırtında görülür. Kol veya bacak ağırlığında artış söz konusudur. Cilt gergin ve serttir. El ve ayaklarda duyu bozuklukları ve eklem sertlikleri görülebilir. Enfeksiyona karşı dirençte azalma görülebilir. Dirsekte veya dizin arkasında gerginlik ve hassaslık görülür. Kol veya bacakta dolgunluk hissi, deride gerginlik, el bileği veya ayak bileği ve parmakların hareketliliğinin azalması, giysi, bilezik, saat, yüzük, ayakkabı, çorap, gibi eşyaların dar gelmesi, iz bırakması gibi belirtilerin biri bile dikkatinizi çektiğinde, derhal uzmanınıza başvurmalısınız.Lenfödem İlerleyici Bir Hastalık mıdır?Lenfödem, tedavi edilmezse ilerleyici bir hastalıktır. Lenfödemin klinik tablosu ciddiyetine göre 3 döneme ayrılır ve tedavi edilmeyen hastalar dönem 1’den dönem 3’e ilerler:Dönem 1: Geri dönebilen lenfödemÖdem gün içinde giderek artar geceden sonra dağılırKesin tanımlanmayan yakınmalarla birlikte geçici şişme görülürDönem 2: Kronik geri dönmeyen lenf ödemSürekli şişlik, ağır hissetmeAğrı, yanmaHareket kısıtlanmasıDönem 3: Lenfostatik Elafantiasis (Fil Hastalığı)Zaman geçtikce artan uzuv deformasyonuÖnemli ölçüde hareket ve fonksiyon kısıtlanmasıCiddi ağrılarLenfödemin Tedavisi Var mı?Lenfödemin fizyoterapi ve cerrahi olmak üzere iki tür tedavisi mevcut. En başarılı sonuçlar bu iki yöntem birlikte kullanıldığında alınıyor.Kompleks Boşaltıcı Fizyoterapi Nedir?Kompleks Boşaltıcı Fizyoterapi yönteminde, hastalara tamamen elle yapılan özel bir lenf drenajı, tedavi sonrası yine sadece lenfödeme özel bandajlarla yapılan kompresyon tedavisi uygulanmaktadır. Ödem tedavinin ilk 10 seansında belirgin olarak azalmaktadır. Hastanın durumuna göre 20-30 seans tedavi uygulanmaktadır. Tedavi bitiminde hastaya uygun basınçta bası giysisi verilmektedir. Bu tedavi tutulu kol veya bacağın hacmini azaltır, lenf dolaşımını sağlar.Manuel Lenf Drenajı Nasıl Yapılır?Lenf sisteminin elle manipule edilerek, bloke olmuş lenf sıvısının serbest akışının sağlanması tekniğidir. Elle uygulanan özel bir teknik olup amacı; ödemli bölgeden lenf sıvısını alıp vücudun diğer bölgelerine akışını sağlamaktır. Manuel lenf drenajı derinin tam altındaki yüzeyel lenf damarlarına hafif basınç uygulaması ile yapılır. Her hasta için manuel tekniğin tipi ve sırası farklı bir prensip ile fizyoterapist tarafından belirlenir ki bu; ödemin aşaması ve alanına bağlıdır. Manuel lenf drenajı lenf dolaşımına etkisi olmayan diğer tekniklerle karıştırılmamalıdırBu diğer teknikler lenfödem için faydalı olmadığı gibi zararlı da olabilmektedirler.Kompresyon Tedavisi Nedir?Kompresyon tedavisi dışarıdan lenfödemli alana basınç sağlamak amacı ile iki şekilde uygulanır: Kompresyon Bandajları ve Kompresyon Giysileri. Lenfödem tedavisinde kullanılan bandajların özelliği; kas aktivitesi sırasında yüksek basınç ve kas istirahati sırasında düşük basınç uygulaması ile lenf sıvısının etkilenmiş uzuvda tekrar birikmesini önlemesidir. Diğer bandaj şekilleri ise lenfödem için zararlı olabilir, kullanılmamalıdır. Kompresyon (Bası) Çorapları ise tedavi bitiminde takip sürecinde giyilmesi gereken materyallerdir ve kişiye özel yapılmalıdır. DEVAMI HAFTAYA…
BUNLARI BİLİYOR MUSUNUZ?-Eğer bir sene boyunca tırnağımızı kesmezsek, tırnaklarımız 4 metre kadar uzar.-Gül bitkisi meyve olmamasına rağmen yeryüzündeki en fazla C vitamini barındıran canlıdır.-Solak erkekler, solak kadınlardan 2 kat daha fazladır.-Dünya üzerinde renk körü erkekler, kadınlardan daha fazla.