Kanun değişikliğinden sonra aylık bağlananların kontrol muayene işlemleri
5510 sayılı Kanunun 28. madde beşinci fıkrası kapsamında tarafına yaşlılık aylığı bağlanan ve SGK sağlık kurulunca kontrol muayene tarihi belirlenenlere, SGK, Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği'nin 78. maddesi gereğince en az 3 ay önce yazı ile sevk talebinde bulunarak kontrol muayenelerini yaptırmaları gerektiğini bildirmektedir.
Dolayısıyla, yeni sağlık kurulu raporlarını önceki 3 ay içinde, sonraki 3 ay içinde ve sonraki 3 ay dışında alan ve kurum sağlık kurulunca yapılan değerlendirme sonucu çalışma gücü kaybı devam edenler veya kayıp oranları yüzde 40’ın altına düşenlerle ilgili olarak aylıkların devamı ve kesilme durumu söz konusu olabilecektir.
Kanun değişikliğinden önce aylık bağlananların kontrol muayene işlemleri
7538 sayılı Kanunun 15. maddesiyle, 5510 sayılı Kanunun geçici 10. maddesinin üçüncü fıkrası “Engelliliği nedeniyle vergi indiriminden yararlanarak yaşlılık aylığı bağlananların aylıklarının ödenmesine devam edilir. Bunlar hakkında 28. maddenin beşinci fıkrası ile 94. madde hükümleri uygulanır.” şeklinde değiştirilmiştir.
Buna göre, uygulama değişikliğinden önce engelliliği nedeniyle vergi indiriminden yararlanmak suretiyle tarafına yaşlılık aylığı bağlananların bu aylıklarının ödenmesine devam edileceği (bu kapsamda yaklaşık 310 bin kişinin bulunduğu bilinmektedir) belirtilerek, bunlar hakkında 28. maddenin beşinci fıkrası ile yine 5510 sayılı Kanunun “Kontrol Muayenesi” başlıklı 94. madde hükümlerinin uygulanacağı öngörülmüştür.
Diğer bir ifadeyle, kanunun yürürlük tarihinden önce tarafına engelli aylığı bağlananlardan KMT’si bulunanların kontrol muayene işlemleri; 28. maddenin beşinci fıkrası kapsamındaki sigortalılarda olduğu şekliyle yapılacaktır.
Bu kapsamdaki emekliler kontrol muayenesine gönderilecek ve çalışma gücü kayıp oranları, alınan sağlık kurulu raporlarının Maluliyet ve Çalışma Gücü Kaybı Tespiti İşlemleri Yönetmeliği hükümlerine göre değerlendirilmesi sonucu yeniden tespit edilecektir.
Daha önceki engellilik durumları Maliye Bakanlığı Merkez Sağlık Kurulu tarafından Erişkinler İçin Engellilik Değerlendirmesi Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre belirlendiğinden, rahatsızlıkları aynı olduğu halde sırf farklı yönetmelik hükümlerine göre değerlendirme yapılacağından, sigortalıların engellilik dereceleri değişebilecek ve emekli aylıklarının kesilmesi gündeme gelebilecektir.
EMEKLİ AYLIKLARI NASIL HESAPLANACAK?
5510/28/beşinci fıkra kapsamında tarafına yaşlılık aylığı bağlanacak sigortalıların aylık hesaplama sistemi diğer sigortalılarla aynı olmakla birlikte sadece aylık bağlama oranının (ABO) tespitinde farklılık bulunmaktadır.
Mevcut uygulamada, engelliliği nedeniyle vergi indiriminden yararlanan 4/a sigortalılarından bu kapsamda yaşlılık aylığı bağlananların ABO’ları, 2008/Ekim öncesi dönemler için 506, 2008/Ekim sonrası dönem için 5510 sayılı Kanun hükümlerine göre belirlenmekteydi.
5510 sayılı Kanunun 28. maddesinin beşinci fıkrası ilk defa 2008/Ekim sonrası sigortalı olan 4/a sigortalıları için kurgulanmıştı. Dolayısıyla, bu hükmün yapılan yasal düzenlemeyle 2008/Ekim öncesi sigortalı olanlar için de uygulanması nedeniyle, bunların 2008/Ekim öncesi hizmet süreleri için hesaplanacak ABO’ları için 7538 sayılı Kanunun 12. maddesiyle 5510 sayılı Kanunun geçici 2. maddesine fıkra eklenmiştir.
Eklenen bu fıkrada, 4/a kapsamındaki sigortalılardan, 28. maddenin beşinci fıkrasına göre aylık talebinde bulunanların kanunun yürürlük tarihinden önceki hizmet sürelerine ilişkin aylıklarının hesabında, ABO’nun 506 sayılı Kanunun mülga 61. maddesinin dördüncü fıkrası (bu fıkraya göre 2000 yılından önce gösterge sisteminde bağlanan aylıklar için aylık bağlama oranının yüzde 60’tan az olamayacağı, 2000 yılından sonra 4447 sayılı Kanuna göre bağlanan aylıklar için yine aylık bağlama oranının yüzde 60’tan az olamayacağı) dikkate alınarak belirleneceği öngörülmüştür.
Netice itibariyle, engelli emekliliğinin kaldırılarak yerine 5510/28. maddenin beşinci fıkrası gereği çalışma gücü kayıp oranına göre aylık bağlanması uygulamasının getirilmesiyle; halen engellilik derecesini tespit ettirmiş ancak henüz emekli olmamış sigortalıların, 5510/28/beşinci fıkra kapsamında yaşlılık sigortasından aylık talebinde bulunmaları halinde, çalışma gücü kayıp oranları farklı bir yönetmeliğe göre yeniden belirlenecektir.
Belirlenen yeni çalışma gücü kayıp oranı, engellilik derecesinden muhtemelen daha düşük olacaktır.
Bu durum ise emeklilik koşullarında aranan prim gün sayısı ile sigortalılık süresi koşullarının daha da ağırlaştırılması ve daha geç emeklilik durumu söz konusu olacaktır.