KİŞİLİK
, bir kişinin düşünme, hissetme, davranma ve insanlarla iletişim ve ilişki kurma özelliklerinin genel toplamıdır. Doğuştan getirilen bazı eğilimleri de kapsamakla beraber ağırlıklı olarak bebeklikten itibaren kişinin çevresindeki insanlarla kurduğu etkileşimler ve bu etkileşimler sonucu yaşadıkları ile şekillenir. Karakter; kişiye özgü davranışların bütünü olup, insanın bedensel, duygusal ve zihinsel etkinliğine, çevrenin verdiği değerdir. Bireyin karakteri, kişisel özellikler ile içinde yaşanılan çevrenin değer yargılarından oluşur.
Mizaç ya da huy ise günlük yaşantı içinde kişiye özgü, oldukça sınırlı, belirli duygusal tepkilerin nitelik ve nicelik bakımından değişmesidir. Kişiliğin bir parçasıdır. Bu 3 kavram psikoloji, sosyoloji ve ya başka sosyal bilimler alanında üzerinde tartıştıkları alanlar olmuştur. Doğuştan mı oluşur, ne kadarını değiştirebiliriz vb. gibi sorular üzerinde araştırma yapıp tezler sunsalar da genel olarak tek bir doğru söz konusu değildir. Çünkü insan fizyolojik öğelerin dışında psikolojik birçok faktörle bütünleşen bir canlıdır. Psikoloji de yer alan kişilik teorisi; kişiliklerin nasıl geliştiği ve neden farklı olduğunu tarif etmeye ve açıklamaya çalışan bütüncül bir alandır. Örneğin Nirvana rock grubunun kurucusu Kurt Cobain en popüler zamanında neden intihar etti? Bu durumda ne etkili oldu? Cobain kendi duygularının ne kadar farkındaydı? Farkında olduğumuz ve ya olmadığımız bilinçdışı öğeler günlük hayatımızın birçok alanında yer almaktadır. Önyargılarımız, yaşanmışlıklarımız, hayal kırıklıklarımız, çocukluğumuz ve ya mutluluklarımız daha sonra yaşanacak olan ve ya olması muhtemel olaylar hakkında bir takım otomatik düşüncelere sevk eder.
Bir insan neden psikopat ve ya sosyopat olur?
Kişilik bozuklukları; çocuklukta oluşan ve yerleşen mizaç unsurları, merkezi sinir sistemi bozuklukları, anne ve babanın çocuk yetiştirirken sergiledikleri tutum, kültürel faktörler, çevre, beyin hastalıkları, biyolojik ve bilinçaltı faktörler gibi nedenlerden meydana gelen bozuklukları içerir. Pek çok alanda işlevsellikte azalma yaratır. Kimi zaman ilişkileri sık değiştirir, kimi zaman da sorunlu, şiddet, taciz içeren ilişkileri uzun süre devam ettirir.
Farklı kişilik bozukluğu türleri vardır ve her bir kişilik bozukluğunda görülen belirtiler birbirinden farklıdır. Peki, ne yapabiliriz?
Kişilik bozuklukları bireysel ve toplumsal açıdan olumsuz sonuçlar oluşturup, hem bireyin hem de o bireyin içinde olduğu toplumun sıkıntılar yaşamasına yol açabilmektedir. Bu nedenle kişilik bozukluklarının tedavisi hem bireysel hem de toplumsal açıdan çok önemlidir.
Kişiye uygun olan tedavinin sunulmasında en önemli adımlardan biri bu alanda uzman doktor ve psikolog ile işbirliği içinde olmanızdır. Tedavide psikoterapi ve antidepresan ilaçlar duruma bağlı olarak beraber ya da ayrı ayrı kullanılabilmektedir.
Psikoterapi kişilik bozukluğu tedavisinin önemli bir parçasıdır. Tedavide yöntem, uzun süreli bireysel terapi veya grup ve aile terapileri olabilmektedir.
Tedaviye erken başlanması ve düzenli aralıklarla takip edilmesi tedaviden alınan verimi arttıracaktır. Ayrıca hasta yakınlarının da sabırlı, anlayışlı ve destekleyici yaklaşımları yanında düzenli ve uzun süreli terapilerle sonuç alınabileceğini ve sık hekim değiştirmemesi gerektiğini bilmelerinde yarar vardır.