Son zamanlarda bölgemizde özellikle inşaatlarda meydana gelen ölümlü ve ağır yaralamalı iş kazaları sebebiyle, işçilerimize ve işverenlerimize asgari düzeyde zarar görmelerini sağlayacak bilgilendirmelerin yapılması elzem hale gelmiştir.
İşyerlerinin iş sağlığı ve güvenliğine yönelik yerine getirmesi gereken birçok yükümlülüklerinin olduğunu bilmeleri gerekiyor.
Bu yükümlülüklerin hangisini, nasıl ve ne zaman yapacakları konusunda işverenlerin kafalarının çok karışık olduğu da ortadadır.
Nitekim bu yükümlülüklerin yürürlük tarihleri ve uygulanma şekillerinde zaman içinde sürekli değişiklikler yapılıyor. Getirilen kuralları takip edememe ve bunlara uymama halinde de işverenlerin bazı yaptırımlarla karşı karşıya kalabileceğinin bilinmesi gerekiyor.
Ancak iş sağlığı ve güvenliği konusunda, yaptırım riskinden öte çalışanların güvenliğinin hiç kuşkusuz daha önemli olduğunu burada belirtmek gerekiyor.
Ülkemizdeki iş kazası istatistiklerine bakıldığı zaman inşaat ve maden işyerlerinde kaza riskinin oldukça fazla olduğu görülüyor.
Bu durumda diğer riskli işyerleri ile birlikte bu işyerlerinde ekstra iş güvenliği önlemlerinin alınmasının gerekliliği çok açık olarak gözükmektedir.
Bunlardan bir tanesinin de yapılması gereken risk değerlendirmesi ve yaptırımı ile ilgili olduğunun bilinmesi gerekiyor.
Nitekim inşaat ve maden işyerlerinde risk değerlendirmesi çok önemli ve bu noktadaki ihmal işçilerimizin canına mal olabileceği gibi işyerine mühür vurulmasına da neden olabilir.
RİSK DEĞERLENDİRMESİ YAPILMASI VE İŞİN DURDURULMASI
İş sağlığı ve güvenliği mevzuatına göre;
- İşyerinde çalışanlar için hayati tehlike oluşturan bir husus tespit edildiğinde, bu tehlike giderilinceye kadar işyerinin bir bölümünde veya tamamında iş durdurulması en uygun uygulama olacağının bilinmesi gerekiyor.
- Maden, metal ve inşaat işyerlerinde veya büyük endüstriyel kazaların olabileceği işyerlerinde, risk değerlendirmesi yapılmamış olması durumunda da işin durdurulması gerekiyor.
- Çok tehlikeli sınıfta yer alan ve ihale ile alınan işlerde; teknolojik gelişme, iş gücü kapasitesinin artırılması, üretim metotlarında yenilik gibi bir kısım unsurlar sağlanmadan üretim ve/veya imalat planlarına, iş programlarına aykırı hareket edilerek üretim zorlaması nedeniyle hayati tehlike oluşturacak şekilde çalışma biçimleri, işin durdurulmasının en önemli sebebi olarak karşımıza çıkıyor.
Sürecin nasıl işlediğine bir bakalım.
Söz konusu işin durdurulması uygulaması genellikle iş müfettişleri tarafından yapılan denetimlerden sonra söz konusu olabiliyor.
Peki işin durdurulmasında süreç nasıl işliyor, buna bir bakalım:
İş sağlığı ve güvenliği bakımından teftişe yetkili üç iş müfettişinden oluşan heyet, iş sağlığı ve güvenliği bakımından teftişe yetkili iş müfettişinin tespiti üzerine gerekli incelemeleri yaparak, tespit tarihinden itibaren iki gün içerisinde işin durdurulmasına karar verebilme yetkisine sahip olduğunun bilinmesi gerekiyor.
İş müfettişleri tarafından verilen işin durdurulması kararı, ilgili mülki idare amirine ve işyeri dosyasının bulunduğu çalışma ve iş kurumu il müdürlüğüne bir gün içinde gönderilmesi gerekiyor.
İşin durdurulması kararı, mülki idare amiri tarafından 24 saat içinde yerine getiriliyor.
İş müfettişi tarafından tespit edilen hususun acil müdahaleyi gerektirmesi nedeniyle verilen işin durdurulması kararı, mülki idare amiri tarafından aynı gün uygulanıyor.
İşveren, yerine getirildiği tarihten itibaren altı iş günü içinde, yetkili iş mahkemesinde işin durdurulması kararına itiraz edebiliyor. Ancak itiraz, işin durdurulması kararının uygulanmasını etkilemiyor. Mahkeme itirazı öncelikle görüşüyor ve altı iş günü içinde karara bağlaması gerekiyor.
İşverenin işin durdurulmasını gerektiren hususların giderildiğini Bakanlığa yazılı olarak bildirmesi hâlinde, en geç yedi gün içinde işyerinde inceleme yapılarak işverenin talebi sonuçlandırılması gerekiyor.
İŞ DURDURULURSA ÜCRETLER ÖDENMELİ Mİ?
Risk değerlendirilmesi yapılmaması veya başka nedenle iş durdurulursa işverenin ücret ödeme yükümlülüğünden kurtulamayacağını da bilmesi gerekiyor.
İşveren, işin durdurulması sebebiyle işsiz kalan çalışanlara ücretlerini ödemekle veya ücretlerinde bir düşüklük olmamak üzere meslek veya durumlarına göre başka bir iş vermekle yükümlüdür.
Şayet işveren işçisine bu şekilde ücretini ödemezse veya başka bir iş vermezse idari para cezası ödemek zorunda. Yani 100 tane işçisi olan bir inşaat işyeri durdurma kararı sonrası işçilerine ücretlerini ödemezse aykırılığın devam ettiği her ay için ayrı ayrı işçi sayısı kadar idari para cezası ödemek zorundadır.
İŞVERENİN HAPSE GİRME TEHLİKESİ DE VAR
İşin durdurulmasında işveren ve işveren vekili için ayrıca hapis tehlikesi de var. Şayet işveren veya işveren vekili faaliyetin durdurulduğu işyerinde izinsiz çalışma yapmaya devam ederlerse 3 yıldan 5 yıla kadar hapis ile cezalandırılacağının da bilinmesi gerekiyor.
Burada önemli olan noktalardan birisi de cezanın sadece işveren için değil, genel müdür, amir gibi işveren vekilleri için de uygulanabilmesidir. (DEVAM EDECEK)