Bundan önceki yazımızda işverenin yükümlülükleri üzerinden bilgilendirmelerde bulunmuştuk.
Bu yazımızda ise, iş sağlığı ve güvenliği sadece işverenin alacağı önlemlerle sağlanamayacağı göz önünde bulundurularak çalışan işçilerinde bu konuda neler yapmaları veya yapmamaları gerektiği üzerinde bilgilendirmelerde bulunacağız.
Elbette ki iş sağlığı ve güvenliğinde büyük oranda sorumluluğu olan ve önlemleri alması gereken, işyerinde kontrolü sağlayacak olan işveren olduğunu unutmamak gerekmektedir.
Ancak unutmayalım ki çalışanların da bazı yükümlülükleri var ve söz konusu yükümlülüklerin ihlali çalışanları da zor durumda bırakabilir.
. İşçi, İş Yerinde Nelere Dikkat Etmelidir
Çalışanlar, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili aldıkları eğitim ve işverenin bu konudaki talimatları doğrultusunda, kendilerinin ve hareketlerinden veya yaptıkları işten etkilenen diğer çalışanların sağlık ve güvenliklerini tehlikeye düşürmemekle yükümlü olduğunun bilinmesi gerekmektedir. .
Çalışanların iş sağılığı ve güvenliği yükümlülüklerinin bazılarının neler olduğunu, şöyle sayabiliriz;
1-Yaptığı işle ilgili iş sağlığı ve güvenliği kurallarına uymak.
2-İşyerindeki makine ve araçları kurallara uygun kullanmak, bunların güvenlik donanımlarını doğru olarak kullanmak, keyfi olarak çıkarmamak ve değiştirmemek.
3- Kendilerine sağlanan kişisel koruyucu donanımı doğru kullanmak ve korumak.
4- İşyerindeki makine, cihaz, araç, gereç, tesis ve binalarda sağlık ve güvenlik yönünden ciddi ve yakın bir tehlike ile karşılaştıklarında ve koruma tedbirlerinde bir eksiklik gördüklerinde, işverene veya çalışan temsilcisine derhal haber vermek.
5- Teftişe yetkili makam tarafından işyerinde tespit edilen noksanlık ve mevzuata aykırılıkların giderilmesi konusunda, işveren ve çalışan temsilcisi ile iş birliği yapmak.
6- En önemli konu ise işçiye verilen iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerinde verilmiş olan bilgileri en titiz şekilde uygulanması konusunda azami gayret göstermek gerektiğini unutmaması gerekmektedir.
. Kurallara Uyulmazsa İşinizden Olursunuz
Çalışanlar tarafından iş sağlığı ve güvenliği yükümlülüklerine uyulmaması halinde başlarına gelecek sağlıklarına ve canlarına yönelik tehlikeler herkesin bilmesi gerekmektedir. Ayrıca bunun dışında da bazı daha ağır sonuçların doğabileceğinin unutulmaması gerekiyor.
Kendisinin ve çalışma arkadaşlarının iş sağlığı ve güvenliğini tehlikeye atacak şekilde iş yapan çalışanın iş sözleşmesini işveren haklı nedenle feshetme hakkına da sahiptir.
Böyle bir durumda işveren işçiye kıdem tazminatı da ödemek zorunda değildir. Ayrıca, bu şekilde iş sözleşmesinin feshi için işçinin kastı veya ihmali sonucunda ortaya çıkmış olması gerekmektedir.
Yani; bu durumda kastın bulunması zorunlu değil ve ihmal halinde de işine son verilebilme hakkına sahiptir. Tabi ki burada olayın haklı neden teşkil edip etmediği, işverenin de ihmalinin bulunup bulunmadığı ölçülülük ilkesi kapsamında değerlendirilmesi gerekiyor.
Dolayısıyla işçinin iş güvenliği yükümlülüklerine uymaması bazı durumlarda haklı değil geçerli nedenle feshe de gerekçe olabilmektedir. Bu durumda ise işveren ihbar sürelerine de uyulması gerekmektedir.
İş sağlığı ve güvenliği yükümlülüklerine uymama nedeniyle meydana gelen iş kazası ve meslek hastalığı ile ilgili, Sigortalının, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili kurallara uymaması ağır kusurlu hareket sayılmaktadır.
Ağır kusuru yüzünden iş kazasına ve meslek hastalığına uğrayan sigortalıya verilecek geçici iş göremezlik ödeneği veya sürekli iş göremezlik geliri ise üçte biri oranında SGK tarafından eksiltilerek ödenmekte olduğunun unutulmaması gerekiyor.
. İş Arkadaşının Hayatını Tehlikeye Atacak Bir Eylemde Bulunursa
İşçilerin iş sağlığı ve güvenliğinde dikkatli olmalarını gerektiren en çarpıcı husus, kurallara uyulmaması nedeniyle çalışma arkadaşının iş kazası geçirmesine veya meslek hastalığına tutulmasına neden olunması olarak değerlendirebiliriz.
Böyle bir durumda, kaza geçiren sigortalıya ve hak sahiplerine SGK tarafından yapılan veya ileride yapılması gereken ödemeler ile bağlanan gelirin başladığı tarihteki ilk peşin sermaye değerinin yarısı, zarara sebep olan kişiye rücû edilir.
Yani ağır bir iş kazası veya meslek hastalığı halinde kusurlu çalışan altından kalkamayacağı bir maddi yükle de karşı karşıya kalabilir.
Bu itibarla, İş Sağlığı ve Güvenliği ile ilgili olarak hem işverenin hem de işçinin kurallara titizlikle uymalarının önemini bir kez daha hatırlatıyoruz. (BİTTİ)