Merhaba, sevgili engelli dostları; sizlere görme engellilerin nasıl bilgisayar kullandıklarını ve biz görme engellilere kimlerin yardım ettiğini, hepsi de görme engellilerden oluşan bu gizli kahramanları, tanıtmak istiyorum. Açtıkları sohbet odalarında ‘Admin’ dedikleri bu yöneticiler, görme engelli herkese her türlü teknik yardım ve program desteği vermektedir. Ayrıca yine açtıkları mail grupları ve skype üzerinden de her türlü desteği alabilmektedirler. Birbirleriyle mail aracılığıyla program paylaşımlarında da bulunabiliyorlar. İşte, bugün siz değerli okuyucularımı sesli bilgisayar kullanımının detayları hakkında bilgilendireceğim. Amerika ve İngiltere’de geliştirilen ekran okuyucu programlar, ekrandaki nesneleri sese dönüştürerek görme engellinin klavye yardımı ile hemen hemen ekranın her bölümüne ulaşımını mümkün kılmıştır.
Ekran okuyucu programlar, yurtdışında üretildiğinden dil yapıları Türkçe’ye uyum noktasında problemler çıkarmış ve Türkçe sentezleyici gereksinimini ortaya koymuştur.
Ekran okuyucu bilgisayara kurulunca mevcut yapısıyla ya da diliyle tamamen ekrana hâkim olan bir programdır. Sentezleyici ise ekran okuyucu üzerine kurulan ve ekran okuyucudan komut alan bir programdır. Bu programların Windows üzerinde rahat çalışmaları için üretici firmalar, Microsoft ile sürekli işbirliği halindedirler.
BİR GÖRME ENGELLİ BİLGİSAYARDA NELER YAPABİLİR?
* Bir görme engelli, aslında belki de resim çizme dışında bilgisayarda her şeyi yapabilir.
* Bir görme engellinin en büyük problemi okumaktır. Bilgisayarlar, bu problemi kökten çözerek görme engelliyi başkasına muhtaç olmaktan kurtarmaktadır.
* Her hangi bir yazı, tarayıcıda taranır ve txt ya da doc formatına getirilerek yukarıda ekran okuyucular yardımıyla okunur. Bu işlemler sırasında hiç kimseden yardım alınmaz.
* Bir görme engelli tıpkı gören bir kişi gibi bilgisayar üzerinden mail alma ve gönderme işlerini de yine rahatlıkla kimseden yardım almadan yapabilir. Ancak bu programların lisans ücretleri çok yüksek olduğu için biz görme engellilerin bu programları edinmesi çok zordur. Örneğin Jaws adındaki ekran okuma programının lisansı bin 375 dolar gibi uçuk rakamlarla satılmaktadır. Ayrıca bu program ‘Freedom’ adındaki firmadan direkt yabancı dil olarak geldiğinden satışı yapan firma tarafından hemen Türkçeye çevrilmediği için ayrı bir sıkıntı yaratmaktadır. Biz görme engelliler, bu ekran okuma programlarının ya devlet tarafından ya da sosyal güvenceye bağlı olarak verilmesi taraftarıyız. Her ne kadar görme engelli olsak da bizlerde bu toplum da varız. Hayattayız, yok sayılamayız. Birçok görme engelli, bu şartlar altında bu programlara kolay kolay ulaşamaz. Bunun içindir ki birçok engelli, legal yollardan ulaşamadıkları için creakli programları kullanmaktadır; eğer bu programlar, devlet tarafından verilmesi gündemine alınırsa hiç kimse illegal yollardan bu programları edinme yoluna gitmez.
Haftaya perşembe yeniden buluşmak dileğiyle… Sağlıcakla kalın!