Merhaba sevgili okurlarım görme kaybı insanların yaşam standartlarını tamamen değiştirse de gelişen teknolojiyle görme engellilerin bağımsız olarak dolaşmaları konusunda bulunan bir yön bulma cihazını tanıtacağım sizlere alıntıdır.Geçmişten itibaren her insan için dışarıdaki yaşamlarında yön bulma kavramı çok önemli hale gelmiştir. Eskiden sadece pusulalar kullanılırken, artık bunların yerini daha kapsamlı yön bulma sistemleri almıştır. Literatürde "GPS" olarak adlandırılan global yön bulma çözümleri şeklinde ifade edilen sistemler, herkesin hayatına girmiş durumdadır.
Ancak görme engelli bir birey için önemini anlatmadan önce "GPS" sistemini açıklamaya çalışalım.
Global Yön Bulma Sistemi, "GPS" uyduları aracılığıyla bulunduğumuz konumu enlem ve boylam cinsinden taşınabilir "GPS" cihazları veya yazılımlarıyla bize bilgi veren bir global yön bulma sistemi olarak tanımlayabiliriz.
Görme engelli bir bireyin bu sistemden yararlanmasına gelelim. Öncelikli olarak bu konuda unutulmamalıdır ki, görmez bir birey için "GPS" cihazları ve yazılımları hareket kabiliyetleri konusunda birincil çözüm değildir. Görme engelli kişinin baston kullanımı gibi eşdeğer çözümleri sadece destekleyebilir niteliktedir. Bu da şundan kaynaklanmaktadır. "GPS cihazları ve yazılımları" sadece belli oranda sesli yönlendirme yapmaktadır. Sözgelimi "sağa dönüş", "ikinci aradan sola dön" ,ancak görmez bir kişinin önündeki engelleri seslendirme şeklinde değildir. Örneğin, "önünüzde merdiven var" gibi bir sesli uyarı veren sistemler olarak algılanmamalıdır.
Şimdi görmez bir bireyin etkin yönlendirilebilmesi için "GPS cihaz ve yazılımları" nasıl özellikler taşımalıdır?
Bu sorunun cevabını maddeler halinde açıklayalım:
1."GPS" Özelliği taşıyan cihazların paralel kanal kapasitesi: GPS donanımlarında ifade edilen kanal sayısı faktörü önemlidir. Çünkü bir GPS cihazının kanal sayısının fazla olması daha çok GPS uydusu ile haberleşebileceği anlamına gelir ve daha kesin konumlama sonuçları elde edilir.
2."GPS" yazılımlarının erişilebilirliği: GPS donanımlarının görmezlerce kullanılabilmesi için, taşıdıkları yazılımın ara yüzünün sesli yönlendirmeli olması gereklidir. Yazılımda sesli yönlendirme, görmez bir bireye hangi menüde veya konumlama yaparken hangi ayarda bulunduğu konusunda anlaşılır bir sentezleyici ile sesli bilgilendirme yapabilmesidir. Bunun yanı sıra grafiksel öğelerin etiketlenmiş olması ve cihazın mevcut ekran okuyucusuyla uyumlu olması da önemlidir.
3."GPS"Cihazlarının yaya modunda sesli yönlendirme özelliğine sahip olması: Yön bulma cihazlarının bir başka ve olmazsa olmaz diyebileceğimiz özelliği, belirlenen noktalara yaya navigasyonu modunda, açıklayıcı sesli yönlendirme yapabilmesidir. Örneğin, "30 metre veya adım sonunda benzin istasyonundan yavaşça sağa dön" veya " x noktasına yaklaştınız" v.b.
4."GPS"Cihazıyla gelen haritaların ayrıntılı ve güncel olması: GPS ile etkin bir navigasyonun yapılabilmesi için cihaz içinde gelen haritaların güncel ve ayrıntılı oluşturulmuş olması gerekmektedir. Ayrıntılı düzenlenmiş ve güncel bir harita üzerinden yapılan navigasyon hiç şüphesiz daha hata payı az sonuçlar doğuracaktır. Buna ek olarak ise, görmez bir birey için haritaların üzerindeki simge ve metinler ekran okuma sistemleriyle uyumlu hale getirilmiş olmalıdır.
5.Harita üzerinde tanımlanmış birden fazla yerin olması: Bir "GPS" haritası üzerinde tanımlı yerler olarak adlandırılan noktalar bulunmaktadır. Bu noktalar, restoran, gezi ve eğlence, atmosfer, eğitim vb. olarak belirlenmiştir. Harita üzerinde belirtilmiş bu noktalara ulaşımın sesli yönlendirmeyle sağlanabilmesi mümkündür.
6."GPS" Yazılımının bulunduğu cihazların fiziksel özellikleri erişilebilir olmalıdır: Görme engelli bir bir kişi kullandığı "GPS" cihazlarının ara yüzüne erişerek gerekli ayarları kontrol edebilmesi, cihaz üzerindeki düğme gibi fiziksel öğelerinin parmak vasıtasıyla kolayca anlaşılabilir olmasından geçer. Sözgelimi, ses yükseltme, cihazı açma kapama veya harita üzerinde hareketi sağlayıcı tuşlarının parmakla algılanabilir nitelik taşıması gibi.
Yukarıda açıklanan niteliklerdeki bir "GPS" sistemi görmez bir birey için verimli sayılabilmektedir. Benim ve birçok görme engelli bireyin kullandığı yazılımsal üç "GPS" programı bulunmaktadır. Bu yazılımlardan biri NOKİA marka telefonlarla birlikte gelmektedir, diğer ikisi ise symbian işletim sistemine sahip mobil telefonlara kurulabilen Route66 ve Loadstone konumlama yazılımlarıdır. Bunun yanı sıra Apple cihazlarının erişilebilir özellik taşıması sebebiyle İOS platformları içinde NAVİGON isminde voice over ekran okuma yazılımıyla uyumlu GPS çözümleri de tercih edilmektedir.
Engelsiz erişim ekibinin Navigon isimli yazılımı İOS platformuyla kullanımını dinlemek için tıklayınız. Haftaya buluşmak üzere sağlıcakla kalın.