Alanya Türk Ocağı'nın, 20 Şubat 2025 tarihindeki, "Cumhuriyet Döneminde Alanya" konulu ocakbaşı sohbetinin konuğu “Doç. Dr. Alirıza Gönüllü” idi. Sanırım, lise öğretmeniyken yükseköğretimde görev almadan, teziyle Türkiye'de Doç. Dr. unvanına kavuşan ilk ve tek şahsiyettir. Sohbete katılım da oldukça yüksek idi.
Tarihin tanımı ve dönemler üzerinde giriş yaparak; “Tarih, insanoğlunun geçmişte yapmış olduğu olayları yer ve zaman belirterek, sebep ve sonuç ilişkilerini izah eden bilimdir. Tarihi daha farklı tanımlayanlar da vardır. Bilim adamları kolaylık olsun diye bölümlere, çağlara ayırmışlardır.” görüşüne yer vermiş; “Alanya ile ilgili birçok kaynak ve yapılan akademik çalışmalar vardır. İlk ‘Alanya’ ismini taşıyan, İzzet Azakoğlu'nun yazdığı kitap, broşür eseri, ikincisi ise İsmail Hakkı Konyalı'nın 'Alanya Tarihi’dir.” bilgisini vermiştir.
Selçukluların denize “Sinop, Antalya ve Alanya’nın fethiyle” açıldığını belirterek; Alaaddin Keykubat ve sonraki Selçuklular döneminde Alanya'nın 'Kışlık başkent' olarak kullanıldığına açıklık getirerek, "Alaiye", hükümdar adını taşıyan ilk ve tek şehirdir görüşüne yer vermiştir. Alanya ile ilgili akademik çalışma yapanların olduğunu, kendi çalışmasını 2003 yılında "Cumhuriyet Dönemi ve Osmanlı'dan Cumhuriyet'e Alanya" çalışmasının 1908 - 1938 yıllarını kapsadığını izah etmiştir.
Alanya'nın kaza olması, Osmanlı döneminde "Sancak" olarak yönetiliyor. Osmanlı vilayet düzeni eyalettir. Alt sistemi de 'Sancak' şeklinde düzenleniyor. Fatih Sultan Mehmet döneminde Gedik Ahmet Paşa idaresine geçince, 1867 Nizamnamesi ile eyaletin altyapısı "sancaktan kasabaya" indirgenmiştir" diyerek;
"Eğitim ve Sıbyan-Rüştiye mektebi ve Maarif oteli, Millî mücadelede Alanya, Cumhuriyet döneminde Alanya, sosyal hayat, mülki idare ve nüfus ile mahallî idare, Alanya çarşısı, Osmanlı-Cumhuriyet dönemi, sağlık kurumları, siyasi faaliyetler, Atatürk'ün Alanya'yı ziyaretleri, Kültürel hayat ve okullar: İlk, orta, lise ve yüksekokul, müzeler ve halk kütüphanesi, Türk Ocağı ve halkevleri, ekonomik hayat, tarım ve hayvancılık, ormancılık ve madencilik ile sanayi, Alanya Elektrik Türk A.Ş., Dokumacılar Küçük Sanayi Kooperatifi Şirketi, sulama, turizm, Ulaşım: Deniz, kara ve hava yolu, Ticari kuruluşlar: Ziraat Bankası, Ticaret ve Sanayi Odası, Alanya Müstahsiller Kooperatifi, İstihlak Kooperatifi, Meyvecilik ve İstihsal Satış Kooperatifi ve ihracat" konularında bilgilendirmiştir.
Yerel ve millîlik karakteri güçlü, tipik ve doğal, has Alanyalı vasfıyla tanınan, araştırmacı, akademisyen, Doç. Dr. Alirıza Gönüllü’nün "Alanya Folkloründen Derlemeler, Meşrutiyet'ten Cumhuriyet'e Alanya, Cumhuriyet Döneminde Antalya ve Alaiye’den Alanya’ya” adında kitapları mevcuttur.
Nihayetinde Alanya; "Osmanlı'da sancak merkezi, Cumhuriyet döneminin kazasıdır. Alanya kendi yağıyla kavrulan bir bölgedir. Şu anda birçok eğitim kurumunda hayırseverlerin isimleri vardır. Alanya’nın kalkınmasında ‘Fidanlık, sulama, yol ve turizm’ vardır. Alanya Üniversitesi ve Alanya Keykubat Üniversitesi’nin (ALKÜ) de açılmasıyla eğitimde iyi bir ivme kazanmıştır. Alanyalıların beklediği il olma gayesine yakın zamanda kavuşulmasını temenni ederim” dilek ve temennisinde bulunmuştu.
OK