Çölyak hastalığı ve gluten enteropatisi aslında aynı anlama gelen terimlerdir. Farklı isimler kullanılsa da, her ikisi de glüten proteinine karşı gelişen kronik bir otoimmün hastalığı ifade eder. Çölyak hastalığında, buğday, arpa, çavdar gibi tahıllarda bulunan glüten proteini, ince bağırsaktaki villus adı verilen yapılara zarar verir. Bu hasar, besinlerin emilimini engeller ve çeşitli sağlık sorunlarına yol açar.
Çölyak Hastalığının Belirtileri:
• Karın ağrısı, şişkinlik ve gaz
• Yağlı ishal
• Kilo kaybı
• İştahsızlık
• Yorgunluk ve halsizlik
• Demir eksikliği anemisi
• Dermatitis herpetiformis (ciltte kaşıntılı kabarcıklar) - Her hastada görülmez
• Çocuklarda: Geç büyüme ve gelişme
Çölyak Hastalığının Teşhisi:
Çölyak hastalığı kan testleri, endoskopi ve biyopsi gibi yöntemlerle teşhis edilir.
Çölyak Hastalığının Tedavisi:
Çölyak hastalığının tek tedavisi ömür boyu glutensiz bir diyet uygulamak ve glüten içeren besinlerden (ekmek, makarna, pasta, bazı soslar, bira vb.) tamamen kaçınmaktır. Glutensiz beslenme ile ince bağırsaktaki hasar zamanla iyileşir ve semptomlar ortadan kalkar.
Glüten Hassasiyeti ile Farkı:
Çölyak hastalığı ile glüten hassasiyeti birbirine karıştırılsa da farklı durumlardır. Çölyak hastalığı otoimmün bir hastalıkken, glüten hassasiyetinde otoimmün tepki görülmez. Glüten hassasiyetinde de glüten tüketimi sonrası çeşitli sindirim sorunları yaşanabilir ancak çölyak hastalığı kadar ağır değildir ve glutensiz diyet ile semptomlar düzelebilir.
Çölyak Hastalığında Diyetin Önemi:
• Tek tedavidir: Çölyak hastalığının tek tedavisi ömür boyu glutensiz bir diyet uygulamak ve glüten içeren besinlerden (ekmek, makarna, pasta, bazı soslar, bira vb.) tamamen kaçınmaktır.
• Bağırsak hasarını iyileştirir: Glutensiz diyet ile ince bağırsaktaki hasar zamanla iyileşir ve villusların yeniden oluşması sağlanır.
• Semptomları ortadan kaldırır: Glutensiz diyet ile karın ağrısı, ishal, şişkinlik, yorgunluk, kilo kaybı gibi semptomlar ortadan kalkar.
• Komplikasyonları önler: Glutensiz diyet ile diyabet, anemi, kemik erimesi gibi çölyak hastalığının komplikasyonları önlenir.
• Yaşam kalitesini artırır: Glutensiz diyet ile çölyak hastaları daha sağlıklı ve kaliteli bir yaşam sürebilir.
Glutensiz Diyet Nasıl Yapılır?
• Glüten içeren besinleri tanımak: Gluten içeren besinleri tanımak ve diyetten tamamen çıkarmak önemlidir.
• Glutensiz ürünler kullanmak: Glutensiz ekmek, makarna, un, kek, kurabiye gibi birçok ürün marketlerde ve online mağazalarda bulunabilir.
• Etiketleri okumak: Paketli ürünlerin etiketlerini dikkatlice okumak ve glüten içerip içermediğini kontrol etmek önemlidir.
• Dışarıda yemek yerken dikkatli olmak: Dışarıda yemek yerken glutensiz seçenekler sunan restoranları tercih etmek veya yemeğin glütensiz olduğundan emin olmak önemlidir.
• Destek almak: Bir diyetisyen veya çölyak hastaları derneğinden destek almak, glutensiz diyetin daha kolay uygulanmasını sağlayabilir.
Dengeli beslenmek bir sanattır…