Dünyada yetişkin şişman (obez) sayısı 300 milyonun üzerindedir. Türkiye’ de obezite araştırma derneğinin yaptığı araştırmada, toplumun yüzde 23′ü obezdir. Kilolu kişilerle beraber bu oran yüzde 30 civarındadır.
Yetişkin erkeklerde vücut ağırlığının yüzde 15-18'i, kadınlarda ise yüzde 20-25'ini yağ dokusu oluşturmaktadır. Bu oranın erkeklerde yüzde 25, kadınlarda ise yüzde 30'un üstüne çıkması obeziteyi oluşturmaktadır.
Obesite ; besinlerle alınan enerjinin (kalori) harcanan enerjiden fazla olması ve fazla enerjinin vücutta yağ olarak depolanması (Yüzde 20 veya daha fazla) sonucu ortaya çıkan, yaşam kalitesini ve süresini olumsuz yönde etkileyen bir hastalık olarak kabul edilmektedir.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından da obezite, sağlığı bozacak ölçüde vücutta aşırı yağ birikmesi olarak tanımlanmıştır.
Bunun en büyük nedenlerinden biri de fast food dediğimiz yiyeceklerden kaynaklanıyor. Bu kadar fazla şişman bir toplum olmamızın nedeni, aldığımız ve harcadığımız kaloriyi dengede tutamamamız yüzündendir. Buna paralel olarak, günümüz teknolojisindeki gelişmeler, yaşamı kolaylaştırmakla birlikte, günlük hareketleri önemli ölçüde sınırlamıştır.
ŞİŞMANLIĞIN (OBEZİTENİN) ZARARLARI NELERDİR
*Kalp damar hastalıkları; Kolesterolün yüksek olması tansiyon yüksekliğine ve damar tıkanıklığına yol açmaktadır. Bu durumda kalp krizi geçirme riski artar.
*Şeker hastalığı (Diyabet); Erişkin tipi şeker hastalığının en büyük nedeni şişmanlıktır. Ne kadar şişmansanız şeker hastası olma riskiniz o kadar fazladır. Yağ oranı fazla kişilerde karaciğerde aşırı yağ artışına bağlı olarak yağlanma meydana gelir.
*Kas ve iskelet sistemi de şişmanlığın zararlı etkilerinden nasibini alır. Ağır bir yükü taşımak zorunda olan kas ve kemiklerde dizde ve kalçada kireçlenme, varisler, kas zayıflığı ve fıtık görülebilir. Yağlar, kanın kalbe dönmesini zorlaştırır.
*Şişman kişilerin, çoğu zaman zor nefes aldıklarını görürüz. Çünkü solunum için şişmanlık bir yüktür. Kandaki karbondioksiti artırır. Solunum yapmak güçleşir. Uyku hali görülür.
*Özellikle gençlerde görülen şişmanlık psikolojik sorunlara da yol açar. Hoş bir görüntü oluşturmadığı için kişinin psikolojisini de bozabilir.
*Şişman kadınlarda doğum yapmak zordur ve aynı zamanda risklidir. Kısırlığa bile yol açabilir. Adet düzensizliği görülür. Safra kesesinde taş olma ihtimali artar.
*Yara ve deri hastalıkları artar. Ayakta mantar görülebilir.
*Tüm bunların yanında şişmanlık performansı düşüren bir durumdur. Kişinin hayatını zorlaştırır, çabuk hareket etmesini önler. Ömrü kısaltan bir sorundur. Mutlaka tedavi edilmelidir.
OBESİTEYİ YENMEK İÇİN NE YAPMALIYIZ?
*Daha az yağ tüketin; Tercihiniz sadece zeytinyağı bile olsa bir yemek kaşığı zeytinyağının 100’den fazla kalori içerdiğini, fazla kilolara engel olmanın mümkün olduğu kadar daha az yağ tüketmek anlamına da geldiğini aklınızdan çıkarmayın.
*Porsiyonları küçültün; Ne yerseniz yiyin daha küçük tabaklar kullanmaya daha küçük parçalar halinde servis etmeye çalışın.
*Doğru alışveriş yapın; Daha alışverişe çıkarken nelerin size kilo aldırabileceği, hangi besinlerin daha sağlıklı ve düşük kalorili olduğu, hangi yiyeceklerin mutfağınıza girmesine izin vermeyeceğiniz aklınızda olsun.
*Ayaküstü atıştırmalardan vazgeçin; Fast food ürünlerden, tatlılardan, meyve sularının her türlüsünden, kolalı ya da gazlı, şekerli içeceklerden uzak durun. Bardağınız sürekli suyla dolu olsun, bol ve sık tüketin.
*Mutfakta fazla zaman geçirmeyin; Gözünüzün önünde çok fazla yiyecek bulundurmayın. Özellikle yüksek kalorili atıştırmalıkları çok fazla bulundurmayın.
*Çeşitlendirin; Hangi diyeti ne kadar süre ile yaparsanız yapın en sevimli diyetler bir süre sonra size sıkıcı gelecektir, değişiklik yapmayı deneyin.
*Farklı protein kaynakları (Et, tavuk, balık, yoğurt, peynir), farklı sebzeler, bakliyat grubu besinler diyete uyumunuzu kolaylaştıracaktır.
*Hareket edin; Bahane bulmayı bir yana bırakın, “eve yorgun dönüyorum, işe çok erken gidiyorum, nefes alacak bile zaman bulamıyorum” gibi bahanelerle kendinizi kandırmaktan vazgeçin, mutlaka ama mutlaka fiziksel olarak daha aktif biri olun, daha çok hareket edin.
*Yavaş yiyin; Hızlı yemek gereğinden çok kalori yüklenmeye yol açan önemli bir sorun. Lokmaları yavaş yavaş ve iyice çiğnemeyi alışkanlık haline getirmek ise vazgeçilmez bir kuraldır.
*Sorunun nedenini öğrenin; Kilo artışına sebep olan tıbbi sorun çözülmedikçe, diyetlerle verilen kilolar kısa bir süre sonra yeniden ve fazlasıyla geri alınıyor. Bu nedenle çözümü sadece “diyet yapmakta” görmeyin, kilo sorununa eşlik edebilecek sağlık probleminin araştırılmasını isteyin.
ÖZETLE
Sağlıklı kararlar alabilmemiz, sevdiklerimizi korumamamız ve onlarla güzel günler geçirmemiz için bu beden bize gerekli, bu yüzden bu bedenin yükünü arttırmayalım ki bizi tüm yaşamımız boyunca bizi rahat bir şekilde taşısın. Sevgiyle kalın...