Boşanma kararı ve sonucu, aile bireylerinin tümünü etkileyen bir durumdur. Bu durumdan en çok etkilenen hiç kuşkusuz çocuklardır. Bir evliliği başa çıkılamayan sorunlarla sürdürmenin çocuk üzerinde yaratacağı olumsuz etkiler bazen boşanmanın etkisinden çok daha yıpratıcı ve yıkıcı olabilmektedir. Boşanmanın nedeni ve şekli çocukların boşanmadan ne kadar etkileneceğini belirler. Huzursuz bir aile ortamına sahip olan çocuklar hayat karşısında daha çabuk yıpranmaktadırlar. Belki size yansıtmazlar ama okulda, işte, sosyal ortamlarda sürekli bir düşünce halindedirler ve bu durum bir süre sonra çevresindekilere de yansımaktadır. Aradan zaman geçtikçe, çocuk kendisini toplumdan soyutlamaya başlar. Hiçbir şeyden tat alamaz hale gelir, içe dönük bir yaşam anlayışı benimsemeye başlar. İşte, okulda sürekli bir başarısızlık, dikkat ve konsantrasyonda azalmalar görülür. İştahsızlık başlar. Uyku uyuyamaz hale gelir. Boşanma veya ayrılma kararı açıklandığında 2.5-6 yaş aralığındaki çocuklarda çeşitli emosyonel tepkiler karşımıza çıkabilir. Bunlardan en önemlileri: Üzüntü, korku, aşırı kaygı, güvensizlik, içe kapanıklık, ayrılma kaygısı, uyku ve iştah problemleri...
Ebeveyn ayrılığı ve dağılan aile bütünlüğü sonrası hemen hemen tüm çocuklarda korku ve kaygı görülür. Bu korku ve kaygılarını da genellikle ağlayarak, sürekli anne ya da babasının eteğine, ceketine yapışır bir şekilde gidermeye çalışır.
Okul öncesi dönemdeki çocuklar tüm yaşanılanlardan kendilerini suçlu tutmaya meyillidirler çünkü onlara göre doğadaki birçok olayın merkezi kendileridir. Bu yüzden dolayı da ebeveynlerinin ayrılığından ya da evi terk etmesinden dolayı kendilerini suçlayabilirler. Hatta ve hatta aradaki bu durumu düzeltmenin de kendilerine bağlı olduğunu düşünebilirler. Hayallerinde anne ve babalarını hala bir arada el ele görüp, mutlu mesut huzur içinde yaşadıklarını düşünebilirler. Bazen bir evlilik sorununu çözmenin tek yolu evliliği sona erdirmekten geçer. Çocuk mutsuz bir ailenin içinde günbegün eriyeceğine bir kere erir sonra da unutur gider diye düşünen ebeveynler çareyi ayrılma veya boşanmada bulmaktadırlar.
5-8 YAŞ ARASI ÇOCUKLARIN EBEVEYN BOŞANMASINA
KARŞI VERDİĞİ TEPKİLER NELERDİR?
•Beş yaşındaki çocuklar duygularını ve saldırganlık gibi bazı dürtülerini kısmen de olsa kontrol edebilmeyi öğrenmişlerdir.
•Kişilikleri yavaş yavaş yerine oturmaya başladığından dolayı, dünyaya ve çevrelerine büyük bir ilgi duyarlar.
•Bu dönemde anne-baba ayrılığı ya da boşanma, çocuğu derinden etkileyip, sağlıklı gelişimine sekte vurabilir. Vakitlerinin büyük bir çoğunluğunu, boşanmanın ne anlam ifade ettiğini düşünerek geçirebilirler. Çocuklar bu dönemde evden ayrılan
ebeveynin fiziksel boşluğunu kuvvetli bir biçimde hissederler. "Bana kim bakacak? Bana ne olacak?" "Artık kimse beni düşünmeyecek, sevmeyecek, korumayacak" diye düşünerek, akıllarındaki tüm sorulara somut cevaplar bulmak isterler ve anne ve babalarını barıştırmak için çeşitli yollar denerler. Gerek anneye gerekse babaya karşı derin bir bağlılık duyarlar.
9-12 YAŞ ARASI ÇOCUKLARIN EBEVEYN BOŞANMASINA
KARŞI VERDİĞİ TEPKİLER NELERDİR?
•Bu yaş grubundaki çocuklar genellikle, anne babanın boşanmasını daha rahat kabullenirler, ancak yaşamlarına yansıyan sonuçları sebebiyle anne ve babaya karşı öfke duyabilir, olumsuz tepkilerde bulunabilirler.
•Kendilerinden ayrılan ebeveyne karşı özlem duyabilirler.
•Eğer bu ebeveynin cinsiyeti, kendi cinsiyetleri ile aynı ise bu özlem daha da şiddetli bir hal alır.
•Bu yaşlardaki çocuklar için rol modelleri önemlidir. Anne ve babalarını, arkadaşlarını, öğretmenlerini, akrabalarını ve onların gözünde değeri olan diğer insanları izleyerek liderlik, paylaşma, arkadaşlık kurma ve olaylara olumlu yaklaşma gibi becerilerini geliştirirler.
DİKKAT!
•Çocuklar anne ve babalarının boşanmasının ardından kendilerini hiç olmadığı kadar karışık duygular içerisinde bulabilirler. İşte bu karışıklığı çözmeye yardımcı olmak için iki ebeveynin de çocuklarla her zaman yakın ilişki içinde olması gerekmektedir.
•Çocuklarınızın boşanmanızı kabul edip, bu duruma uyum sağlamasını istiyorsanız, öncelikle yapmanız gereken şeylerin bilincine varmalısınız.
•Ayrı yaşama ve boşanmanın ne anlama geldiğini çocuklarınızın anlamasına, anlamlandırmasına yardımcı olmalısınız.
•Çocuklarınızı her zaman sevileceklerine ve en iyi şekilde bakılacaklarına inandırmalı ve bu yönde davranmaya özen göstermelisiniz.
•Çocuklarınızı diğer ebeveyn ile mutlu bir ilişki sürdürmesi hususunda cesaretlendirmeli ve bunun için elinizden geleni yapmalısınız.
•Eski eşinizle sırf çocuğunuza yönelik yürüttüğünüz ilişkiyi mümkün olduğu kadar sorunsuz sürdürmeye özen göstermeye gayret etmelisiniz. Bu mümkün değilse de, aranızdaki sorunları çocuklarınıza yansıtmayınız.
•Eğer ortada bir çocuk söz konusuysa, eski eşinizle iletişimi koparmamak iyi olacaktır. Çocuklarla ilgili konularda eski eşinizle mümkünse işbirliği yapmaya gayret gösterin.
•Bir çocuk distress bulguları gösteriyorsa; değerlendirme ve tedavi için aile doktoru veya çocuk doktoru tarafından bir çocuk ya da erişkin psikiyatristine ya da psikologa yönlendirilebilir. Çocuk ya da erişkin psikiyatristi ya da psikoloğu, boşanmanın tüm aile üzerindeki zorluğunu kolaylaştırmayı öğrenmelerine yardımcı olmak amacıyla anne ve babayla da görüşebilir. Psikoterapi tekniği, boşanan anne baba ve çocukları için faydalı olabilmektedir. Mutlu günler!