Halk arasında gelin duvağı diye bilinen begonvil, çabuk büyüyüp bol bol çiçek açmasıyla sevilen bir Akdeniz bitkisidir. Esas anayurdu Güney Amerika kıtasının orta ve kuzey tropikal kesimleridir. Begonvil, çabuk büyümesi 23 – 35C derece sıcaklarda olduğundan dolayı ve susuzluğa dayanıklı olduğu için Akdeniz kıyı kesimlerine çok iyi uyum sağlar.
Nyctaginaceae familyasından olup gecesefası ile akrabadır. Begonvilin birkaç türü var. Tırmanıcı, çalı ve bodur gibi.
Bakımı:
Çok iyi güneş alan yerleri sever. Özellikle de öğleden sonra güneş alırsa çiçeklenmesi kesindir. Güneşi çok sevdiğinden batıya veya güneybatıya bakan cephelerde daha iyi gelişir.
Kış soğuklarına pek dayanmaz. Soğuğa dayanıklılığı -1C derecedir fakat yerine alıştıktan ve orada güçlendikten sonra -3, -4C derece soğuklara birkaç saatliğine dayanabilir. Kışı soğuk geçen bölgelerde bahçelerde yetişmez, ancak saksıda evde yetişir. İstanbul gibi kışı soğuk olmayan yerlerde iki yıl koruduktan sonra korumaya gerek kalmaz, bitki dışarıda dayanıklılığını korur. Kuzeyli rüzgârlara açık cepheler uygun değil.
Fazlaca çiçeklenmesi için uzayıp giden dallarının uçları koparılmalı ki o dallar yanlardan bol bol dallar çıkarsın. Çiçek açması yeni yan dallarda oluyor, onun için daima düzenli budamalar yapılmalıdır. Begonvil bitkisi çiçeklerinin hoş görüntüsü ile yetiştirilmektedir. Pembe, beyaz, mor ve tonları, turuncu, pembe beyaz gibi iki renkli çeşitleri bulunmaktadır.
Toprak Çeşidi:
Saksıda yetiştirdiğimiz zaman kaliteli bahçe toprağı, 1/4 oranında ponza taşı ve yanmış sığır gübresi kullanmalıyız.
Kökler iyice saksıya sardığında 1 veya 2 yılda bir saksısını değiştirebilirsiniz. Kökler iyice sarmadığında yaparsak begonvilimizde çiçeklenme fazla olmayabilir, bitkimiz iyice büyüyünce tam kalıcı saksısında sürekli kalırsa çiçeklenme daha çok oluşur.
Sulama:
Yaz günlerinde toprak ıslaklığını yitirip biraz da nemini kaybedince sulamalısınız. Diğer zamanlarda toprak neredeyse kupkuru olmadıkça sulamayın. Düzenli sulanan, hiç susuz bırakılmayan begonviller genelde çiçek açmaz. Uzun süre nemini yitirmeyen topraklar zararlıdır. Fazla su begonvilin gelişimini kötü etkiler, kökleri çürütebilir.
Budama:
Yaz boyunca yapılmalı. Kış sonu / bahar başı budamaları azdırır. Sonbahar / kış başı budaması kışın soğuktan fazlaca etkilenip tamamen ölmesine sebep olabilir.
Eğer begonvilinizin bütün evi sarmasını kısa zamanda gerçekleşmesini istiyorsanız güçlü büyümesini sağlamak için aşağıdaki iki ayrı zamanda iki farklı budamayı uygulayabilirsiniz.
1- Kış başında bütün dallarını sadece en uçlarından budayın. Oralardan soğuk alması sonucu o dallardaki besin / enerji ana dallara, ana gövdeye ve köklere geri çekilecektir. Bu da baharda şiddetli bir patlamayla gelişmesini sağlayacaktır.
2- Yukardakini yaptıktan sonra bunu da yapmalısınız. Don olayı hiç görülmeyen yerlerde kış sonunda, hafif don olayı olan yerlerde bahar başında kuvvetli bir budama yapın. Böylece havalar biraz ısındığında kuvvetlice filizlenir ve birkaç hafta sonra şiddetli bir büyüme gösterir.
Saksıda yetiştirdiğimiz begonvillere ilkbaharda yeni yapraklar geliştikleri zaman bir defa ve bundan iki ay sonra tekrar bir defa besin vermek yeterlidir. Bahçede yetiştirilenlerin daha kuvvetli büyümeleri gerektiği için daha sağlıklı besleme yolu tercih edilmelidir. Her ilkbaharda dibindeki toprak boşaltılmalı, o toprak atılmalı, onun yerine iyi bahçe toprağı ve yanmış sığır gübresi + ponza taşı karışımı ile tekrar kapatılmalı.
Üretilmesi:
Çelikle çoğaltılması çok kolaydır. Köklendirilecek toprak en azından yarı yarıya organik olmalı yani sırf kum, sırf perlit gibi şeyler tek başına begonvil köklendirmede tavsiye edilmiyor.
İlkbaharda havalar yeni ısınmaya başladığı zaman yaklaşık 10 cm. çok genç ama olgun bir dalını kesip alın. Alttaki yapraklarını giderin sadece en üstte iki veya üç yaprak kalsın. Suyu çok iyi süzdüren, çok da havadar olan, çok ıslak olmayan toprağa dikin. Ama yeterince de nemli olmalı çünkü sulamayacaksınız. Diktikten sonra kapalı şeffaf bir kapta bulunması gerekiyor veya üzerine naylon poşet geçirin. Yakıcı güneşe maruz kalmamalı. İki üç günde bir açıp havalandırın, toprağın üst yüzeyinde fazlaca nem azalması olmuşsa su fısfıslayarak iyice nemlendirin böylece bakımına devam edin. Köklenmesi 6 – 8 hafta sürer. Köklenmeden sonra kapalı tutmayın, yavaş yavaş güneşe alıştırın.
Kıyı kesimlerde, sonbaharda daha olgun odunsu dallarından çeliklemeyle çoğaltmak mümkündür. Bahçeye veya saksıya diktiğiniz bu çelikler devamlı açık havada kalmalıdır. İlkbahara kadar iyice köklenmiş olurlar. Unutmayalım bu usul Akdeniz kıyı kesimlerine uygundur, diğer yerlerde kışın hayatta kalamayabilirler.
Bol bol begonvil bitkisi yetiştirmeniz dileklerimle.