2020 yılı için yapılan ve yaklaşık 7 milyon çalışanın merakla beklediği asgari ücret görüşmeleri sonuçlandı ve brüt olarak 2.943,00 TL belirlendi.
Asgari ücreti sadece belirlenen bir miktar olarak görmemek gerek. Çalışana, işverene-serbest çalışana, dul ve yetim aylığı alan emekliye, işsizlik ödeneği alanlara, bakım parası ve muhtaçlık (İPC) etkileri olacak. Nasıl?
Çalışana;
Asgari ücret hepimizin bildiği gibi işçilere çalışması karşılığı ödenen ve işçinin gıda, konut, giyim, sağlık, ulaşım ve kültür gibi zorunlu ihtiyaçlarını güncel fiyatlar üzerinden asgari düzeyde karşılamaya yetecek ücrettir.
2020 yılında asgari ücretli çalışanın eline AGİ hariç 2.103,98TL geçecektir. AGİ tutarlarının kişinin medeni durumuna ve çocuk sayısına göre değiştiğini önceki yazılarımda belirtmiştim. AGİ ile birlikte toplam ücret bilgisini vermekte yarar olduğunu düşünüyorum.
Bekar, çocuksuz
220,68 TL TOPLAM ÜCRET 2.374,71 TL
Evli, eşi çalışmayan, çocuksuz
264,82 TL TOPLAM ÜCRET 2.368,85 TL
Evli, eşi çalışmayan, 1 çocuklu
297,92 TL TOPLAM ÜCRET 2.401,96 TL
Evli, eşi çalışmayan, 2 çocuklu
331,03 TL TOPLAM ÜCRET 2.435,07 TL
Evli, eşi çalışmayan, 3 çocuklu
375,17 TL TOPLAM ÜCRET 2.479,21 TL
Evli, eşi çalışan, çocuksuz
220,68 TL TOPLAM ÜCRET 2.374,71 TL
Evli, eşi çalışan, 1 çocuklu
253,79 TL TOPLAM ÜCRET 2.357,81 TL
Evli, eşi çalışan, 2 çocuklu
286,89 TL TOPLAM ÜCRET 2.390,92 TL
Evli, eşi çalışan, 3 çocuklu
331,03 TL TOPLAM ÜCRET 2.435,07 TL
Evli, eşi çalışan, 4 çocuklu
353,09 TL TOPLAM ÜCRET 2.457,14 TL
Evli, eşi çalışan, 5 çocuklu
375,17 TL TOPLAM ÜCRET 2.479,21 TL
İşveren-serbest çalışana;
Teşvikler yönünden olumlu yansımalar olacaktır. Çalışanın işverene teşviksiz, doğrudan maliyetini ele alacak olursak;
Asgari ücretle çalışanın maaş bordrosu hazırlandığında, bekar birisi için bordro brüt tutarı 3.006,12 TL idi, şimdi bu tutar 3.458,03 TL olarak değişti.
İşverenler için 15,03 % maliyet farkı oluştu.
Çırak ve stajyer aylıklarına gelince; işletmelerde mesleki eğitim gören öğrenciler ile mesleki ve teknik ortaöğretim okul ve kurumlarında staj veya tamamlayıcı eğitim gören öğrencilere;
• 20 ve üzerinde personel çalıştıran işyerlerinde asgari ücretin net tutarının %30’undan ( yani 631,19 TL’den )
• 20’den az personel çalıştıran işyerlerinde asgari ücretin net tutarının yüzde %15’inden (yani 315,59 TL’den)
• Aday çırak ve çırağa yaşına uygun asgari ücretin net tutarının %30’undan (yani 631,19 TL’den)
aşağı ödenemeyeceği için işverenler için maliyet değişimi yine bağlı olarak 15,03 % oldu.
EK-9 kapsamında konutlarda çalıştırılan ev hizmetlisi ve konut kapıcılarına ödenen prim tutarları artacaktır.
Yabancı işçi çalıştırmak için belirlenen alt sınır ücretler de değişime tabi kalacaktır. (Yabancı işçi çalıştırmakla ilgili detay kriterleri başka bir yazımda ele almaya çalışacağım.)
Ucuz işgücü arayan özel sektör için ücret artışları her zaman can sıkıcı olmuştur. Bu kez nasıl bir etkileşimin olacağını zaman gösterecek ki bu noktada bir diğer faktörün yani ekonomik göstergelerin iyi sinyal veriyor olması oldukça önemli…
Tarım Sigortaları ve Bağ-Kur ödemeleri de dolaylı olarak değişecektir. Tarım Bağ-Kur’unda prim ödemesinde alt sınır 2020’de 781,36 TL. 2020’de standart Bağ-Kur prim ödemesinde alt sınır 868,18 TL.
Malullük ve Yaşlılık Aylığı Alanlara;
Bu aylık türü; brüt asgari ücretin en az 40%’ı ile bağlanmaktadır. Dolayısıyla malullük ve yaşlılık brüt aylığı alt sınırı 1.177,20 TL oldu.
2018 yılı Aralık ayında çıkarılan 71 maddelik torba yasa ile alt sınır en az 1000 TL olarak belirlenmişti. Ancak daha öncesinde çıkarılmış ve ilga edilmemiş genelge hükümlerinde asgari ücretin 40%’ı alt sınırı mevcuttur.
İşsizlik Ödeneği Alanlara;
İşsizlik Ödeneği üst sınırı brüt asgari ücretin 80%’dir. Yani üst sınır 2019 yılında 2.046,72TL iken, 2020 yılında 2.345,40 TL oldu. 14,59%’lik bir artış meydana geldi
Evde Bakım Parası Alanlara-Muhtaçlık (Engelli) Aylığı Alanlara;
Evde Bakım Parası almak için; her ne ad altında olursa olsun her türlü gelirler toplamı esas alınmak suretiyle, hane içinde kişi başına düşen ortalama aylık gelir tutarı, asgarî ücretin aylık net tutarının 2/3’ünden daha az olması gerekir. Dolayısıyla gelir üst sınır kriteri de 1.219,34 TL’den 1402,65 TL’ye çıktı.
2022 Muhtaçlık (Engelli) Aylığı alabilmek için; kişi başına düşen ortalama aylık gelir tutarı asgari ücretin aylık net tutarının 1/3’ünden az gelir sağlaması gerektiği için de gelir üst sınır kriteri 609,67 TL’den 701,32 TL’ye çıktı.
Piyasaya;
Piyasayı ağırlıklı olarak 13 milyon çalışanın yani ülke nüfusunun yaklaşık 1/6’sı belirmekte hepimizin bildiği gibi. Çalışanların alım gücü piyasa için vazgeçilmez bir belirleyicidir. 13 milyon çalışanın 7 milyonunun hayatını şekillendirecek olan asgari ücretin piyasaya nasıl etki edeceğini önümüzdeki günlerde daha iyi görüyor olacağız.
Hizmet Borçlanmalarına;
Askerlik Borçlanması, Doğum Borçlanması ve Yurtdışı Hizmet Borçlanması gibi hizmet borçlanmalarının alt sınır borçlanma tutarı brüt asgari ücretin 32%’si, üst sınırı da brüt asgari ücretin 7,5 katının 32% olarak belirlenmektedir.
Dolayısıyla alt sınır borçlanma primi 818,68 TL’den, 941,76 TL’ye; üst sınır borçlanma primi de 6.140,10TL’den, 7063,20 TL’ye yükseldi.
İdari Para Cezalarına (İPC);
İşverenlerin Ödeyeceği İPC’lerde artış olacaktır. Örneğin; kayıt dışı işçi çalıştırmanın cezası üzerinden konuşacak olursak
– Bilanço esasına göre defter tutmakla yükümlü olanlara sigortasız işçi çalıştırdığından dolayı (1 yıl için 1 sigortalı) 38 brüt asgari ücret yani 2019 yılı için 97.204,00 TL idi, 2020 yılı için 111.834,00 TL oldu.
– Diğer defterleri tutmakla yükümlü olanlara sigortasız işçi çalıştırdığından dolayı (1 yıl için 1 sigortalı ) 32 brüt asgari ücret yani 2019 yılı için 81.856,00 TL idi, 2020 yılı için 94.176,00 TL oldu
– Defter tutmakla yükümlü olmayanlara sigortasız işçi çalıştırdığından dolayı (1 yıl için 1 sigortalı) 29 brüt asgari ücret yani 2019 yılı için 74.182,00 TL idi, 2020 yılı için 85.347,00 TL oldu
Tabi İPC’ler bunlarla sınırlı değil, ancak cezalar asgari ücret baz alınarak oluşturulduğundan değişimler de asgari ücretin artışına bağlı olacaktır.