Ukrayna’nın Türkiye menşeili domates ve salatalığa getirdiği ek vergilerin, Alanya ve Gazipaşa’daki üreticileri ve ihracat zincirini olumsuz etkileyeceğini belirten tarım sektörü temsilcileri yetkililere çağrıda bulundu
UKRAYNA’NIN Türkiye menşeili taze domates ve salatalık ithalatına yönelik aldığı anti-damping kararı, Antalya genelinde olduğu gibi Alanya ve Gazipaşa üreticilerinde de ciddi endişe yarattı. 2024 yılında Türkiye’den Ukrayna’ya 57 milyon dolarlık domates ve salatalık ihracatı yapılmıştı. Alanya tarım sektörü temsilcileri, kararın tarım üretiminden lojistiğe, paketlemeden soğuk hava depolarına kadar zincirleme etkiler yaratabileceğini belirterek yetkililere çağrıda bulundu.
‘KARAR ALANYA’YI OLUMSUZ ETKİLER’
Alanya Ziraat Odası Başkanı Tahir Göktepe, “Antalya’nın birçok ilçesinde örtü altı sebze üretiminde en başta domates salatalık gelmektedir. Ayrıca en büyük ihracat kalemlerinden iki tanesidir domates ve salatalık. Antalya’mızdan ülke ihracatının yaklaşık yüzde 70’ini tek başına gerçekleştirilmektedir. Bu oranın içerisinde Alanyamız önemli bir yer tutmaktadır. Bugünlerde güzlük sezonu için domates ve salatalık fideleri toprakla buluşmaktadır. Alanya’da üretim yapılan domates ve salatalık da kalıntı ve pestisit problemi olmadan üreticilerimiz gece gündüz ciddi bir emek harcamaktadırlar. Ukrayna ekonomi Bakanlığı’nın önümüzdeki 5 yılı kapsayacak şekilde ilave gümrük vergileri uygulaması ve söz konusu ihracat kalemlerinde kısıtlamaya gitmesi öncelikle ilçemiz üreticilerini nihayetinde ülkemiz ihracatına olumsuz etki yapacaktır. Ayrıca sektörümüzde zincirleme olumsuz etkiler meydana gelecektir. Bunlardan en önemlisi ihracatımız bakımından pazar kaybı oluşacak olup iç pazarda arz fazlası oluşup fiyatlar düşecektir. Bu durumda üreticilerimizin maliyetinin altına ürün satması, istihdamın riske girmesi, ayrıca sektörün diğer paydaşları olan lojistik ve paketleme soğuk hava depolarının olumsuz etkilenmesini meydana getirecektir. Bugünlerde üreticilerimiz üretmek istedikleri ürünün kararını vermiş ve domates, salatalık fidelerinin ya siparişlerini geçmişler ya da toprakla pideleri buluşturmuş durumdadırlar. Bu nedenle öncelikle Ukrayna ile diplomatik temaslarda bulunmalı, serbest ticaret anlaşmasının ruhuna aykırı bu karar gündeme getirilmelidir. Ayrıca eşzamanlı olarak ihracatın yeni panellere yönelmesi için ilave destekleri sunulmalı ve Avrupa ülkelerindeki mevcut pazarlarımız geliştirilirken yeni Avrupa pazarları elde etmemiz gerekmektedir. Ayrıca ilgili bakanlığımız tarafından üretim zincirinin kopmaması adına üreticilerimizi koruyacak şekilde taban fiyat uygulaması getirilmelidir. Sonuç olarak domates, salatalık da ülkemiz ihracatının yüzde 70’e yakınını karşılayan Antalyamızın üreticilerinin zarar görmemesi için devletimiz tarafından üreticilerimize destek paketleri uygulanması büyük önem taşımaktadır” dedi.
‘KARAR BİR AN ÖNCE GERİ ALINMALI’
Alanya Avokado Üreticileri Birliği Başkanı Hilmi Sevilgen, “Ukrayna’nın Rusya’ya karşı aldığı karar, özellikle Antalya’yı ve daha da özelde Gazipaşa’yı yakından ilgilendiriyor. Çünkü burada kornişon salatalık olarak bilinen dikenli salataların yüzde 40-50’si Ukrayna’ya ihraç ediliyor. Hatta Gazipaşa’daki 4-5 halcimiz, doğrudan orayla çalışıyor veya Ukrayna’daki firmalarla ortaklık yürütüyor. Bu da demek oluyor ki, Gazipaşa’da üretilen ürünlerin yüzde 60-70’i Ukrayna’ya satılıyor. Normalde Ukrayna ile Türkiye arasındaki ilişkiler yakın olsa da, arka planda neler olduğu tam olarak bilinmiyor. Ancak Türkiye’deki tarım üreticileri bu karardan büyük zarar görecek. Üstelik bu zararın asıl yükü Ukrayna halkına düşecek. Örneğin, önce vergi 5 bin lirayken 18 bine çıkarılmıştı, şimdi ise 18 binden 250 bine yükseltilmiş durumda. Yani mevcut durumda 4 bin 500 lira olan vergi, 250 bin liraya çıkarılarak Türkiye’den mal ithal edilmesi engelleniyor. Bu durumda Gazipaşa’daki salatalık üreticileri, özellikle dikenli salatalık üreticileri ciddi zarar görecek. Kararın doğrudan etkisi Ukrayna halkına da yansıyacak. Kış aylarında sert bir iklim bekleniyorken, savaşın gölgesinde gıda üretimi ve tedariki zorlaşacak. Öncelikli olarak kendi üreticilerimizi düşünmek zorundayız. Eğer ürünlerini Ukrayna’ya veremeyeceklerse, farklı çeşitlere yönelmeleri gerekecek. Zaten yerli salatalık üretimi iç piyasayı doyuruyor. Ancak Rusya-Ukrayna pazarı, Türkiye’nin sebze-meyve ihracatının yaklaşık yüzde 70-80’ini oluşturuyor. Ben bu kararın uzun süre uygulanabileceğini düşünmüyorum. Gıda hayati öneme sahip ve pandemi döneminde herkes bunun önemini gördü. İnsanlar tatil yapmaktan, gezmekten vazgeçti ama yemekten vazgeçemedi. Dolayısıyla Ukrayna halkının da gıdaya ihtiyacı olacak. Kararın geri alınacağını umuyorum, aksi durumda biz zarar göreceğiz ama Ukrayna halkı daha büyük bir sıkıntı yaşayacak. Kararın hangi gerekçeyle alındığı tam olarak bilinmiyor. Bazı söylentilere göre büyük marketler veya farklı kişi ve grupların etkisi var. Ancak kesin bilgimiz yok. Sadece çeşitli kesimlerin devleti bu kararı almaya yönlendirdiğine inanılıyor” dedi.
‘BU KARARDAN GERİ DÖNERLER’
Alanya İlçe Tarım ve Orman Müdürü Mehmet Rüzgar, “Sebze sezonumuz halen başlamadı. Bu karardan geri dönerler. Olmasa bile diğer ülkelere ihracatımız yeterli ve sorunumuz olmaz” dedi.
'ÜLKE EKONOMİSİNE BÜYÜK ZARAR VERİR'
Hal Komisyoncuları Derneği Başkanı Adem Kaya, "Bu karar düzeltilmezse tüm domates üreticileri ciddi oranda zarar görür. Son aylarda zaten domates değerinde satılmıyor. Alanya'nın yüzde 25'i domates üretiyor. Üreticin hiç kazancı yok. Masrafları ve maliyetleri kurtarıyorlar. Ukrayna'nın domates almama durumunda domates ucuza satılır bu da bizi zarara uğratır. Ayrıca Ülke ekonomisine de büyük zararlar verir. Acilen bu kararın gözden geçirilmesi gerekir" şeklinde konuştu. (Şerife ÇOBAN)