ALANYA'NIN
tarihsel geçmişi içinde, askeri marşlar çalan bir bandonun kurumsal varlığına dair bilgi yok. Oysa Antalya’nın eski ve zengin bir bando tarihi olduğu görülüyor.
Antalya belediye bandosunun geçmişi 20. yüzyıl başlarına dayandırılıyor. O yıllara ait somut diğer bir bilgi ise, Antalya’daki Rum nüfusun 1920 yılında bandosu olduğunu gösterir fotoğraf karesidir…
Antalya Halkevlerinin Cumhuriyet’in 10. yani 1933 yılına ilişkin raporunda ise, 18 kişilik yetenekli gençlerden oluşmuş bandonun, altı ay içinde gelişimini tamamlayacağından bahsedilmektedir.
Alanya’da ilk bando
1951 yılında, Mehmet Temiz’e ait Alanya Palas otelinin açılışına Antalya’dan gelen tören kıtası ve bandonun, Alanya’da bir ilk olduğu anlaşılmaktadır. O yıllarda İl Genel Meclisi Daimi Üyesi olan Kenan Akmanlar ve milletvekili Burhanettin Onat’ın da katıldığı açılış töreninde bandonun yer alışı, büyük olasılıkla adı geçen siyasilerin katkısıyla olmuştur.
Her gelişinde otelin 10 numaralı odasında kalan Burhanettin Onat, alafranga bir tuvaletin otele getirtilmesini sağlamıştır. Onat’ın, hemen karşıdaki Kuyularönü camisi hoparlöründen gelen yüksek ezan sesinin, olası turistleri rahatsız edebileceği konusunda otel sahiplerini uyarması da ilginç bir nottur…
Alanya Lisesi boru trampet takımı
Şehirdeki tek modern kurum olan Alanya Lisesinin trampet takımı, Aksu Köy Enstitüsü çıkışlı değerli öğretmen Mehmet Demir tarafından 1958’li yıllarda kurulmuştur. Velittin Bekrioğlu’nun liderliğindeki takıma bir yıl sonra boru da eklenecek ve liderliği Burhanettin Sayar’a verilecektir.
Boru trampet takımı bayramlarda gösteri yapmanın yanı sıra, folklor ekibiyle birlikte turizme de hizmet vermiştir. O yıllarda bir nahiye olan Demirtaş’a davet edilen takım, orada ağırlanmış, halkın milli duygularını coşturan bir konser vermiştir.
27 Mayıs İhtilali
27 Mayıs 1960 yılında gerçekleştirilen askeri darbe sonrası Alanya’ya Antalya’dan bando getirtilmiştir. Antalya Belediye Bandosu iki gün boyunca şehirde kalmış, özellikle şimdiki Ziraat Bankasının, o zamanlar boş olan güney kısmında (şimdilerin parkı) Alanya halkına konserler vermiştir. 1960 yılında başlayan asker-bando ilişkisi devam eden yıllarda da sürecektir…
Oba İlkokuluna Atatürk Büstü
Alanya’nın geleneksel muhafazakar yapısı 1963 yılında işbaşına gelen Adalet Partisi iktidarında, özellikle kırsal bölgelerde açılan Kuran kurslarıyla daha da pekişmektedir. Bu köylerden birisi olan Oba ilkokulunun Köy Enstitüsü çıkışlı müdür ve öğretmenleri bu durumdan yakınmaktadırlar. Öğretmenler, okullarında bir Atatürk büstü olmadığını genelkurmaya bildirirler.
Yanıt olarak Gölcük’teki Donanma Komutanlığından bir subay gelir, gerekli fotoğrafları çeker. Oba ilkokulu kısa süre sonra Deniz Kuvvetlerinin kardeş okulu olacaktır. Ordu, okulun bakımı, sınırlarının belirlenmesi çalışmasından sonra 1965 yılında Atatürk büstünü açmaya gelir.
İskenderun’dan gelen gemilerin komutanı, 1980 askeri darbesinin dört güçlü generalinden birisi olacak olan kurmay albay Nejat Tümer’dir! Alanya iskelesindeki karşılama töreninde dönemin iktidarını temsilen yalnızca Oba köyünün muhtarının olması dikkat çekicidir. Karşılama heyetinin başında köyün ileri gelenlerinden CHP’li Cevdet Yılmaz ile birlikte okul müdürü Osman Özcan da yer almaktadır. Askerler, gemiden çıkan bando eşliğinde Alanya içinde gösteri yürüyüşü de yaparlar. Daha sonra çok coşkulu bir törenle, Oba ilkokuluna Alanya ilçesi sınırlarındaki en güzel Atatürk büstünün açılışı yapılır.
Bu kez Hayate İlkokulu
1965 yılında çökme tehlikesiyle karşılaşıp, yeniden inşa edilen Hayate İlkokulunun gereksinimi olan Atatürk büstü yapımı yine birasker aracılığıyla gerçekleştirilir.
Çocukluğunu Alanya’da geçiren zamanın 2. Ordu Komutanı general Kazım Karakoç, bir vefa örneği olarak Atatürk büstünün yeni okulun bahçesine yerleştirilmesine öncülük eder.
Aynı yıllarda Alanya belediyesi, şimdiki havuzlu parkın açılışını yapacaktır. Şehre Ankara’dan bir orkestra gelir. Havuz başında çalmaya başlayan orkestra, onlara eşlik eden kurbağalar yüzünden konserine defalarca ara vermek zorunda kalacaktır!
50. yılda mehter takımı
12 Mart askeri muhtırası sonrasının Alanya’sında belediye başkanlığını, iki dönemdir Adalet Partisi’nden seçilen İzzet Azakoğlu sürdürmektedir. Onun başkanlıktaki son aylarına denk gelen Cumhuriyet’in 50. yıl kutlamaları bu kez bando değil, Ankara’dan gelen mehteran bölüğü eşliğinde olur. Emekli öğretmen ve araştırmacı Haşim Yetkin’in kitabında belirttiğine göre, gelen Türk Milli Mehter takımıdır. Mehteran bölüğü milli duyguları pekiştirici geleneksel marşlar çalarak, iskele meydanı başta olmak üzere şehrin muhtelif yerlerinde, siyasi kullanımdan uzak gösteriler yapar.
9 Aralık 1973 seçimleri sonrası
9 Aralık yerel seçimlerinde AP adayı Eşref Kahvecioğlu Alanya tarihindeki en yakın oy oranı (2957’ye karşı 2844) ile CHP adayı Ali Rıza Aydoğan’ı geçerek belediye başkanı olur.
. Yeni Alanya gazetesi sahibi, eğitimci Arıkan Dim’in yazılarında kullandığı betimleme ile
“münevverlerden!”
oluşan CHP meclis gurubu, ne yazık ki turizmin boy göstermeye başladığı ilk yıllarda, belediye yönetiminin muhafazakar kararlarına engel olamamıştır.
Alanya’daki tarikat etkisindeki belediye yönetimi, havuzlu park alanına yapılması planlanan Atatürk büstü için bir türlü onay vermemektedir. Gerekçe olarak, Yeni Cami’de namaz kılacakların bir putu(!) kıble olarak almak istemedikleri gösterilir. Bu amaçla kurulan Atatürk Anıtı Yaptırma ve Yaşatma Derneği’nin İş bankasında açılan hesabına, her ticari kredi verilen müşteriden bağış alınmaktadır. Toplanan bu para sonradan anıt yapımında kullanılacaktır.
1980 darbesi sonrası
Heykelin nereye yerleştirileceği tartışması 1980 askeri darbesi sonrasına sarkmış, bir ara çözüm olarak Kale Arkası’nda yapılan parka yerleştirilmesi düşünülmüştür. Daha sonra yapılan şikayetler sonrasında Ege Ordu Komutanlığı devreye girmiş, Antalya valisinin incelemesi sonucunda da Atatürk heykelinin şimdiki yerine yapılmasına karar verilmiştir.
Heykeltıraş Remzi Savaş’ın, meslektaşları tarafından çok eleştirilen Atatürk heykeli 1982 yılında, bu kez bandosuz olarak açılabilmiştir. Aynı yıllarda Alanya Lisesi önündeki Atatürk büstü, şehrin tanıdığı bir meczubun saldırına uğramış, o kişi kesip derisini yüzdüğü tavşanın derisini Atatürk’ün kafasına geçirmiştir…
Sonuç: Alanya’nın özelikle kırsalının, tarikatlar marifetiyle örgün eğitimden, çağdaş Atatürk Cumhuriyetinden planlı olarak uzaklaştırılarak muhafazakarlaştırılmasının karşısına yine Atatürk’le karşı koyulmaya çalışılmış. Ne yazık ki, oy sandığına yansıyamayan bu bilinç ancak Ata’sına sahip çıkma kararlığındaki Türk ordusunun üstünden yürümüş. En darda kalındığında ordudan, onun ulusal bilinci açık tutmaya yarayan bandosundan yararlanılmış. Ama ne yazık ki beklenen sonucu vermemiş…