AĞIZ kokusu, dünya nüfusunun çoğunun yaşadığı bir problemdir. Her dört kişiden birinde ağız kokusu problemi ile karşı karşıyadır. Ağız kokusu günümüzde medeni toplumlar da dahil olmak üzere oldukça yaygındır, aynı zamanda sosyal bir incinme sebebidir. Psikolojik problemleri beraberinde getirir. Kötü ağız kokusu sosyo-psikolojik problemlere sebep olur; hatta evlilikleri bile etkileyebilir.
AĞIZ KOKUSU (HALİTOSİS) NEDİR?
Ağızdaki çirkin kokuya kısaca ağız kokusu veya halitosis denir. Ağız kokusunu bir hastalık olarak tanımlamak zordur. Ancak ağız kokusu çok önemli hastalıkların işaretçisi de olabilir.
1. AĞIZ BOŞLUĞU KAYNAKLI HALİTOSİS: Ağız kokusunun sebeplerinin yüzde 87'si ağız boşluğu kaynaklıdır. Sorunlu dişeti dokuları göz ile kolayca tespit edilebilir ve kolay tedavi edilir. Hatta bazen kokunun kaynağını hasta kendisi gösterir.
2. AĞIZ BOŞLUĞU KAYNAKLI OLMAYAN HALİTOSİS: Kaynağını ağız dışında bir yerden alan ağız kokusu kastedilmektedir.
* Özellikle sinüs ve akciğer kaynaklı enfeksiyonlarda,
* Şeker hastalığı (aseton kokusu gibidir),
* Böbrek yetmezliği (balık kokusu gibidir),
* Karaciğer yetmezliği,
* Metabolizma bozuklukları (Teşhisi zor olabilir, zaman zaman ortaya çıkan kötü bir balık kokusu),
* Açlık, diyet, ağız kuruması, oruçlu olmak (Sıvı gıda eksikliklerinde vücuttaki yağ ve protein çözünmeye başlar, bu metabolizmanın yan ürünleri kötü ağız kokusu olarak yansır).
3. PSİKOSOMATİK HALİTOSİS: Böyle hastalarda yakınma olmasına rağmen aslında gerçek bir halitosis yoktur.
AĞIZ BOŞLUĞU KAYNAKLI AĞIZ KOKUSUNUN TEDAVİSİ İÇİN;
* Dişlerinizi ve dişetlerinizi koruyun.
Diş çürükleri, diş eti iltihapları ağız kokusunun önemli nedenlerindendir. Ağız içi herhangi bir enfeksiyon bakteri üremesini artıracağı için daima ağız kokusuna neden olur. Diş ve diş eti hastalıkları önemli ölçüde kötü koku yapar.
* Ağızda var olan protez ve köprüleri kontrol ettirin.
Ağız içindeki eskimiş köprü ve diş protezleri zamanla gıda birikmesine yol açacağından kötü kokulara sebep olabilir. Bu durumlarda yenilenmesi gerekenleri değiştirmeli, eksik olan dişlerin yerleri için gerekli tedavileri yaptırmalısınız.
* Sakız çiğneyin.
Özellikle çinko eklenmiş sakızların ve probiyotik bakterilerle zenginleştirilmiş sakızların ağız kokusunu azaltma da diğerlerinden daha faydalıdır. Şekersiz sakız çiğnemek tükürük salgınızı artırarak ağız temizliğinize yardımcı olur. Nane şekerleri ve tatlı sakızlar genellikle işe yaramaz ve durumu daha da kötüleştirir.
* Tarçın kullanın.
İçeceklerinizde ve uygun yiyeceklerinizde tarçın kullanabilirsiniz. Tarçın ağız içi bakterilerle mücadelede önemli bir silahtır; eğer varsa tarçınlı şekersiz sakızlar da uygun bir seçenektir.
* Aç kalmayın.
Sabah kahvaltıdan önce pek çok insanın ağzının kokması açlıkla yakından ilgilidir. Sık sık bir şeyler yemek, özellikle ılık bitkisel çaylar içmek (karanfil, tarçın, ıhlamur) ağız kokusuyla ilgili mücadelede önemli bir destek sağlayabilir. Yiyip içmenin mikrop birikimini azalttığı, tükürük miktarını arttırdığı ve bu yolla fayda sağlandığını düşünüyorum.
* Sık ve bol su için.
Sık ve bol su içmek sadece böbreklere değil, ağız kokusunu azaltmada da faydalı bir alışkanlık. Bol su içmek tükürüksel kokuyu önlemede yardımcı olur. Su ağız içindeki bakterilerin minimumda tutulması için direkt yardımcıdır. Ayrıca tükürük salgısını artırarak da yardımcı olur.
* Asla burnunuz tıkalı uyumayın.
Bu durum ağzı ve boğazı kurutarak bakterilerin üremesi için ideal bir ortam oluşturur. Azalan tükürük salgısı durumu daha kötü hale getirir. Bu nedenle kesinlikle burnunuz tıkalı uyumamalısınız.
* Basit şeker tüketiminizi azaltın.
Beyaz un, beyaz şurubu ile tatlandırılmış tüm hazır gıdalar ağız içindeki bakteriler için inanılmaz bir hazinedir. Bu tür şekerleri çok kolay kullanarak hızla çoğalırlar. Basit şekerler (atıştırmalık tüm şekerli gıdalarda olduğu gibi) diş çürüklerine neden olur ve ağız sağlığını büyük bir süratle bozarlar. Bu nedenle basit şeker tüketiminizi azaltmalısınız. Bu da su içmek gibi size onlarca yararın yanında ağız kokunuzun azalmasına da yardım edecektir.
* Mideniz, yemek borunuz ve boğazınızda bir sorun olabilir.
Basit önlemlerde geçirilen ve tekrarlayan ağız kokusu söz konusu olduğunda ciddi bir diş incelemesinden, kulak burun boğaz uzmanı denetiminden hatta gastroenterolog gözetiminden geçmekte fayda var.
* Sarımsak, soğan ve baharattan kaçının. (Bir diğer tercih yöntemi olarak, sarımsak ve soğanı pişirerek yemeyi tercih edin). Çoğunlukla kötü sindirildiklerinden süt ürünleri de bu probleme neden olabilir.
*Dilinizin üzerinde biriken bakterileri temizlemek için bir dil raspası kullanın veya fırçalama sırasında dilinizi temizleyin.
*Lokmaları iyi çiğneyin.
Bu sayede yiyeceklerle tükürük salgısı iyice karışır ve ağızda yemek parçası kalma olasılığı düşer. Daha çok çiğneme hareketi daha çok bakterinin yerinden koparak mideye gitmesine yardımcı olur.
* Yatmadan önce gargara yapmayı ihmal etmeyin.
Ağız hijyeni her zaman önemli özellikle yatmadan önce yapılanı çok daha mühim. Uyku öncesinde dişleri fırçalamak, diş ipliğiyle bir güzel temizlik yapmak ve sonrada alkolsüz bir ağız gargarası yapmakta oldukça önemli bir nokta.
* Diş ipi kullanın dişinizi de dilinizi de fırçalayın.
Ağız kokusuyla mücadelenin ilk aşaması sıkı bir ağız hijyeni olmalıdır. Gün boyu diş fırçalamaların yanında mutlaka diş ipi kullanarak diş temizliğinizi eksik bırakmayın. Ayrıca dil temizliğini de ihmal etmeyin. Özellikle dil sırtının arka bölgelerinde biriken bakteriler ağız kokusuna neden olabiliR.
* Yoğurt yiyin.
Probiyotiklerden zengin her türlü yiyecek ve içecek (kefir) ama özellikle yoğurt düzenli tüketildiğinde ağız kokusunu azaltmada önemli bir besin gibi görünüyor. Yoğurdun mide de helikobakter pilorinin çoğalmasını azalttığı biliniyor.
* Midenizde helikobakteri varsa tedavi olun.
Helikobakter Pilori enfeksiyonuna bağlı gastriti ve reflü sorunu olanlarda etkili bir tedavi ağız kokusunu yok edebiliyor. Bu sorun tedavi edilmeden de ağız kokusu ortadan kalkmıyor.
* Sigara içmeyin.
Sigara içmek ağız kuruluğuna neden olduğundan ağız kokusuna sebep olur. Ayrıca diğer bir ağız kokusu nedeni olan diş eti hastalıklarına da zemin hazırlar.