Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin 2019/1811 Karar Numarasıyla yayınlamış olduğu ASGARİ GEÇİM İNDİRİMİ KARARI rasyonelin aksine oluşmuş yanlış bir algının düzelmesine de yardımcı olacaktır.
Davanın özetin ve ilgili/ilişkili AGİ tanımı aşağıdadır;
“Dava Karar Özeti: Asgari Geçim İndirimi, ücret olmadığı gibi ücretin eki de değildir. Asgari Geçim İndirimi, bireyin ya da ailenin asgari geçim düzeyini sağlayacak bölümünün toplam gelirden düşülerek vergi dışı bırakılmasıdır. Bu nedenle, asgari geçim indirimi, net ücrete ya da brüt ücrete ilave edilemez, aynı şekilde asgari geçim indirimi, giydirilmiş ücret hesap edilirken, çıplak ücrete giydirilecek bir kazanç unsuru da değildir. Hüküm altına alınan alacaklar hesaplanırken ücrete asgari geçim indiriminin eklenmesi hatalıdır”
Asgari Geçim İndirimi: Bireyin ya da geçim düzeyini sağlayacak bölümün toplam gelirden düşülerek vergi dışı bırakılması durumudur”
Başka bir deyişle AGİ, devletin bir çalışan kişinin bakmakla yükümlü olduğu şahıslara bakarak, çalışanın ödemiş olduğu gelir vergisinin çalışana iade edilmesi olarak da tanımlanabilir.
2008 öncesinde çalışanların fiş toplayarak aldığı vergi iadesinin yerini yapılan düzenlemeler sonucunda AGİ aldı. Daha açıklayıcı ve özet bir şekilde anlatmak gerekirse devletin çalışanlara ve bakmakla yükümlü olduğu kişilere yani eş ve çocuk gibi kişilere ödemiş olduğu vergi iadesidir.
Yargıtay kararından da anlaşılacağı üzere AGİ, çalışan ücretleri hesabına dahil edilen bir ücret ya da ücret eki değildir.
Herhangi bir ücret hesabına dahil edilmesi doğru değildir.
Her sene asgari ücret belirleme çalışmaları sonucunda yıllık AGİ tutarları da ortaya çıkar. 2 Aralık 2019 tarihinde başlayan ve 2020 yılını etkileyecek olan çalışma sonucunda nasıl bir ücret çıkacağı şimdiden bilinmez ama 2019 YILI AGİ ÜCRETLERİ şöyledir;
Bekarlar için AGİ 191.85 TL
Evli ve eşi çalışmayan: 230.22 TL
Evli ve eşi çalışmayan 1 çocuklu: 259.00 TL
Evli ve eşi çalışmayan 2 çocuklu: 287.78 TL
Evli ve eşi çalışmayan 3 çocuklu: 326.15 TL
Evli ve eşi çalışan: 191.85 TL
Evli ve eşi çalışan 1 çocuklu: 220.63TL
Evli ve eşi çalışan 2 çocuklu: 249.41 TL
Evli ve eşi çalışan 3 çocuklu: 287.98 TL
Evli ve eşi çalışan 4 çocuklu: 306.96 TL
Evli ve eşi çalışan 5 çocuklu: 326.15 TL
Ek olarak sıklıkla yapılan bir hata sonucu AGİ’lerin yanlış hesaplandığını hatırlatmak gerekir. Genel uygulamaya bakıldığında çalışanların bekar olarak ele alındığı ve AGİ ödemesinin ona göre yapıldığı görülecektir.
Gerek çalışanların gerekse işverenlerin bu hususa dikkat etmelerinde ve uygulamaya aykırı hareket etmemelerinde fayda vardır.
Asgari geçim indiriminde gerçeğe aykırı olarak beyan veren işçinin davranışı doğruluk ve bağlılığa uymayan bir davranıştır. Böyle bir durumda iş sözleşmesi, kanaatime göre ihbar ve kıdem tazminatı ödenmeksizin feshedilebilir
İşverenlerce de, çalışanlara yanlış beyanda bulunmanın aynı zamanda işten çıkarılma sebebi sayılacağı kanaatimce yazılı olarak tebliği edilmelidir. Tebliği edilen ve işçi imzasını ihtiva eden yazı sureti işçi özlük dosyasına konulmalıdır. Tebliği edilecek yazı çalışanın medeni durumu, çocuk sayısı, eğitim durumu gibi bilgileri içermelidir.