Türkiye’de gazlı içecek üretim ve tüketim oranları

GEÇEN

haftaki şerbet yazımıza kaldığımız yerden devam edelim.
Türk kültüründe önemli yeri olan içeceklerimizin, yüzyıl öncesine kadar, tıpta dahi kullanımı söz konusu iken, günümüzde küreselleşmeyle birlikte değişen içecek anlayışımızın kültür ve sağlığımıza yansımalarını göstermektedir. Gıda sanayinin keşfettiği karlı alanlardan biri de meşrubat, gazoz, kola, buzlu çay, boyalı meyve suları vb. ürünlerin bulunduğu içecek sektörüdür. Özellikle çocukların gıdalara karşı olan zaaflarını istismar edildiği bu sektörde çocuklarımız şeker bağımlısı olmaktadırlar. Kaynaklarda, içecek sektöründe en çok gazlı içeceklerin tüketiminin gelişmekte olduğu bildirilmektedir (

http://www.bodytr.com/2010/12/meyve-sularinin-gazli-iceceklerin-ve-meyveli-sodalarinzararlari). Fakat şimdiye kadar gazlı, şekerli içeceklerin sağlık için yararlı olduğuna dair bir araştırma yayınlanmamıştır. Alternatif olarak düşünülen paketlenmiş meyve sularında da baktığımızda durum pek iç açıcı değildir. Sanayi tipi meyve sularının içlerindeki meyve oranına göre dört ana çeşidi vardır. Meyve suyu: yüzde 100, meyve nektarı: yüzde 24 - 99 meyveli içecekler: yüzde 10 - 24 ve aromalı içecekler yüzde 0 - 9 arasında meyve içermektedir. Batı kültürünün Türk kültürü üzerindeki egemenliğini belirtmek açısından; bir ABD markası olan Cola’ya yine bir “cola” markası adı altında rakip çıkmak örnek olarak gösterilebilir. Kendi kültürümüzü simgeleyen bir içecek olarak “cola”nın kullanılması; ayran gibi kültürümüze has birçok içeceğimizin yavaş yavaş unutulduğunu da gözler önüne sermektedir (

http://strateji.cukurova.edu.tr/ULUSLARARASI/altinkas_04.pdf).

Türkiye'de meşrubatın ilk üretim tarihi ile ilgili kesin bir bilgi olmamakla beraber Sultan II. Abdülhamit döneminde 19’uncu yüzyıl sonlarında bazı gayrimüslimlerin İstanbul’da meşrubat fabrikası (gazozhane) açarak işlettikleri bilinmektedir. Cumhuriyet döneminde ise gazoz üretimine başlangıç 1930 yılına rastlamaktadır. Türkiye’de yıllık kişi başına 31 litre gazlı içecek tüketilmektedir. Bu oranı diğer dünya devletlerinin gazlı içecek tüketimi ile kıyaslarsak, Türkiye’nin gazlı içecek tüketiminin düşük olduğu ortaya çıkmaktadır.

Eski Türk Kültürü’nde şerbet gibi içeceklerimizin doğum, sünnet, düğün, bayram, imece ve ölüm gibi toplumu birleştiren hadiselerde ikram edilmesinin yanı sıra, tıpta da kullanıldığını kaynaklarda görmekteyiz.

GELİŞMİŞ ÜLKELERDEKİ GAZLI İÇECEK TÜKETİM ORTALAMASI VE TÜRKİYE İLE KARŞILAŞTIRMA

Avrupa ülkelerinde kişi başına tüketim rakamları (2003)

Ülke

Yıllık kişi başına

Düşen tüketim(litre)

Nüfus

Norveç

118

4

Çek Cumhuriyeti

109

10

İrlanda

İ 96

4

Almanya

90

81

Bulgaristan

88

9

Danimarka

84

5

Belçika

83

10

Avusturya

83

8

İsviçre

82

7

İngiltere

80

58

Hollanda

79

15

İspanya

76

39

Yunanistan

61

11

Macaristan

60

10

İsveç

49

9

Finlandiya

47

5

İtalya

40

58

Portekiz

37

11

Fransa

35

58

TÜRKİYE

31

70

Polonya

30

39

Romanya

25

37

Kaynak: CSDA yayınları, http://www.ito.org.tr/Dokuman/Sektor/1-36.pdf

TÜRKİYE'DE GAZLI İÇECEK TÜKETİMİ

(MİLYON LİTRE)

1995

1996

97

98

99

2000

2001

2002

2003

2004

1157

1453

1744

2005

1950

1950

1710

1750

1950

2190

(http://www.ito.org.tr/Dokuman/Sektor/1-36.pdf)

Yıllık tüketimde kişi başına 196 litre ile ABD birinci, 31 litre ile Türkiye orta sıralarda yer alırken Hindistan, Zaire, Etiyopya, Mozambik, Nepal ve Kamboçya 1 litre ile son sırayı paylaşmaktadır. Durum oldukça vahim. Bu arada çocuklarına gazlı içecek almayan anneleri seviyorum. Haftaya görüşmek üzere.