​Lisanslı depoculuk sisteminin ülkemiz açısından önemi

​Ülkemizde tarımsal faaliyetlerin desteklenmesine yönelik bazı düzenlemeler yapılmıştır. Bu düzenlemelerden biri de lisanslı depoculuk sistemi  ile ilgilidir. Bu nedenle 10.02.2005 tarihinde “tarım ürünleri ticaretini kolaylaştırmak, depolanması için yaygın bir sistem oluşturmak, ürün sahiplerinin mallarının emniyetini sağlamak ve kalitesini korumak, ürünlerin sınıf ve derecelerinin yetkili sınıflandırıcılar tarafından saptanmasını sağlamak, tarım ürünleri lisanslı depo işleticilerinin kişiler arasında ayrım yapmaksızın tarım ürünlerini kabul etmelerini temin etmek, ürünlerin mülkiyetini temsil eden ve finansmanını, satışını ve teslimini sağlayan ürün senedi çıkartmak ve standartları belirlenmiş tarım ürünlerinin ticaretini geliştirmek üzere, tarım ürünleri lisanslı depoculuk sisteminin kuruluş, işleyiş ve denetimine ilişkin usûl ve esasları düzenlemek” gibi amaçları gerçekleştirmek için lisanlı depoculuk sistemi ile ilgili ilk kanun yayımlanmıştır.

​Lisanlı depoculuk sistemi ise “Depolamaya uygun, standardize edilebilen temel veya işlenmiş tarım ürünlerinin özelliklerine ve standartlara göre depolanması, bu ürünlerin kullanılacağı ya da satılacağı zamana kadar güvenli koşullarda saklanması ve ürün senetleri ile ürün ihtisas borsasında pazarlanması süreçlerini içeren bir sistem” olarak tanımlanmaktadır.

​ Türkiye’de özelikle tarım ürünlerinin ticareti açısından lisanslı depoculuk sisteminin önemi büyüktür. Bu nedenle devletimiz lisanslı depoculuk sistemine yapılan yatırımları “öncelikli alanlara yapılan yatırımlar” kabul etmiş ve bu sistemin gelişmesi için de bazı vergisel (gelir vergisi, kurumlar vergisi, KDV istisnası) ve mali destekler (kredi, kira, taşıma, analiz destekleri gibi)  sağlamış, sağlamaya da devam etmektedir. Çünkü bu sitemin birçok faydası bulunmaktadır. Bunları aşağıdaki şekilde sıralayabiliriz;

• Tarım ürünlerinin güvenli ve sağlıklı bir ortamda depolanması imkânını sağlamaktadır.
• Piyasadaki tarım ürünlerinin yığılmasını önlemekte, ürün arzının uzun döneme yayılmasını sağlamaktadır.
• Lisanslı depolardaki tarım ürünlerini analiz eden, ürünün nitelik ve özelliklerini belirleyen, standartlara uygun olarak sınıflandıran ve bu durumu belgelendiren yetkili sınıflandırıcılar sayesinde ürünlerin sınıf ve dereceleri saptanmaktadır.
• Kalitelerine göre sınıflandırılan ürünler kayıt altına alınarak üretim açığı olup olmadığının belirlenmesinde bir veri kaynağı olmaktadır.
• Özelikle ihracatta, lisanslı depoculuk sistemi aracılığı ile kalitesi korunmuş ürünler, rekabet avantajı sağlamaktadır.
• Hırsızlık, bozulma, sahtecilik gibi risklerin azaltılması ve daha hızlı bir denetim yapılabilmesine imkân sağlamaktadır.
• Lisanslı depoculuk ile fire ve ıskarta oranı da düşecek olup, yüksek standartlarda depolama ve sınıflandırma sağlanarak, pazarlama ve ihracat kabiliyetinin artırılması sağlanmaktadır.
• Alıcıların istediği kalitedeki ve miktardaki ürüne istediği zaman ulaşabilmesi imkânı sağlanmaktadır.
• Sanayici ve tüccarların talep ettikleri kalitede ve çeşitteki ürünü istedikleri miktarda, güvenilir şekilde, gerektiğinde elektronik ortamda kısa zamanda temin edebilecekler, devlet açısından ise bazı ürünlerde alım ve stoklama maliyeti azalacak, kayıt dışı ürün ticareti ve vergi kaçağının azaltmasında da etkili olacaktır.
• Hasat dönemlerinde tarım ürünlerindeki arz yığılması nedeniyle oluşan fiyat düşüşlerinin önlenmesini ve piyasanın dengelenmesini sağlamaktadır.
• Tarım ürünleri ticaretinin herkesçe kabul gören standartları belirlenmiş ürünler üzerinden yapılmasını, kaliteli üretimin teşvik edilmesini, güvenli bir piyasanın oluşturulmasını sağlamaktadır.
• Ülkemizde hâlihazırda uygulanmakta olan tarım reformunun başarılması ve tarım ürünleri ticaretinde özel sektör katılımının artırılmasını sağlamaktadır.
• Üretimde ve fiyatlandırmada Devlet müdahalelerinin asgariye indirilmesi, bu alana yönelik yapılan yüksek harcamalardan önemli tasarruf sağlanması, serbest piyasa ve fiyat oluşumunu bozan müdahalelerden uzaklaşılması sağlanmaktadır.
• Tarım ürünleri üreticileri açısından kolay pazarlanabilen, iyi muhafaza edilen ve nakliye masrafları en aza indirilmiş bir sistemle istikrarlı ve daha yüksek bir gelir seviyesi elde edilmesi imkânı sağlanmaktadır.
• Ürün ticareti ile uğraşan tacir ve sanayicilerimizce, kalitesi bilimsel kriterlere göre belirlenmiş ve fiyat istikrarı sağlanmış ürünlerin kolayca temini sağlanmaktadır.
• Tarım ürünlerinin, fizikî mal ve numune gösterilmesine ve teslimine gerek olmaksızın elektronik ürün senetleri aracılığıyla da ticaretinin yapılması sağlanmaktadır.
• Ürün depolanması, bankacılık ve sigorta sektörü açısından yeni iş alanlarının oluşturulmasına katkı sağlamaktadır.
 

​19.01. 2023 tarihi itibariyle ülkemizde kuruluş izni almış ve faaliyette bulunan lisanslı depo işletme sayısı ise 306’dır. Bu sayının artmasının tarım ürünlerimizin üretimine ve ticaretine önemli katkılar sağlayacağını düşünüyorum.