Çocuk hakları insan haklarıdır

1989 yılında çocukların yaşadığı hak ihlalleri gündeme gelmiş ve Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından 20 Kasım 1989 tarihinde benimsenen Çocuk Hakları Sözleşmesi 2 Eylül 1990 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Türkiye de dahil olmak üzere 197 ülkenin taraf olduğu ve onayladığı bir insan hakları belgesidir. Türkiye, Çocuk Hakları Sözleşmesi’ni 14 Ekim 1990 tarihinde imzalamış ve 27 Ocak 1995’te Resmi Gazete’de yayımlayarak yürürlüğe girmiştir. Çocuk Hakları Sözleşmesi 54 maddeden oluşmaktadır. Çocuk Hakları Sözleşmesi’nin 4 temel ilkesi vardır. Bunlar; Ayrım Gözetmeme (Madde 2): Taraf Devletler, bu Sözleşme’de yazılı olan hakları kendi yetkileri altında bulunan her çocuğa, kendilerinin, ana–babalarının veya yasal vasilerinin sahip oldukları, ırk, renk, cinsiyet, dil, siyasal ya da başka düşünceler, ulusal, etnik ve sosyal köken, mülkiyet, sakatlık, doğuş ve diğer statüler nedeniyle hiçbir ayrım gözetmeksizin tanır ve taahhüt ederler. Taraf Devletler, çocuğun ana–babasının, yasal vasilerinin veya ailesinin öteki üyelerinin durumları, faaliyetleri, açıklanan düşünceleri veya inançları nedeniyle her türlü ayırıma veya cezaya tâbi tutulmasına karşı etkili biçimde korunması için gerekli tüm uygun önlemi alırlar.
Çocuğun Yüksek Yararı (Madde 3): Kamusal ya da özel sosyal yardım kuruluşları, mahkemeler, idari makamlar veya yasama organları tarafından yapılan ve çocukları ilgilendiren bütün faaliyetlerde, çocuğun yararı temel düşüncedir. Taraf Devletler, çocuğun ana–babasının, vasilerinin ya da kendisinden hukuken sorumlu olan diğer kişilerin hak ve ödevlerini de gözönünde tutarak, esenliği için gerekli bakım ve korumayı sağlamayı üstlenirler ve bu amaçla tüm uygun yasal ve idari önlemleri alırlar. Taraf Devletler, çocukların bakımı veya korunmasından sorumlu kurumların, hizmet ve faaliyetlerin özellikle güvenlik, sağlık, personel sayısı ve uygunluğu ve yönetimin yeterliliği açısından, yetkili makamlarca konulan ölçülere uymalarını taahhüt ederler.
Yaşama ve Gelişme Hakkı (Madde 6): Taraf Devletler, her çocuğun temel yaşama hakkına sahip olduğunu kabul ederler. Taraf Devletler, çocuğun hayatta kalması ve gelişmesi için mümkün olan azami çabayı gösterirler.
Katılım Hakkı (Madde 12): Taraf Devletler, görüşlerini oluşturma yeteneğine sahip çocuğun kendini ilgilendiren her konuda görüşlerini serbestçe ifade etme hakkını bu görüşlere çocuğun yaşı ve olgunluk derecesine uygun olarak, gereken özen gösterilmek suretiyle tanırlar. Bu amaçla, çocuğu etkileyen herhangi bir adli veya idari kovuşturmada çocuğun ya doğrudan doğruya veya bir temsilci ya da uygun bir makam yoluyla dinlenilmesi fırsatı, ulusal yasanın usule ilişkin kurallarına uygun olarak çocuğa, özellikle sağlanacaktır.
Fakat ülkemiz taraf olduğu bu sözleşmeye ne kadar bağlıdır? Çocuklarımızın yaşama, eğitim, sağlık haklarında ihlaller söz konusudur. Kovid-19 salgınında bile çocuklar eğitime erişimde sıkıntı yaşamışlar, Ülkemizde yaşanan ekonomik ve toplumsal sıkıntılarda bile bu durumlardan en çok etkilenen yine çocuklarımız olmuştur. Coğrafi koşullar sebebiyle çocuklarımız eğitime, sağlığa erişimde sıkıntılar yaşamakta, ekonomik sebeplerden dolayı çocuk işçiler çoğalmakta, çocuklarımıza istismar her geçen gün artmakta, din, dil, ırk, etnik köken, mezhep ayrımcılığına çocuklarımız maruz kalmaktadır. Çocuk hakları insan haklarıdır. Çocuklarımıza yaşanabilir, adil bir dünya bırakmak için susmamalı, karanlığa göz yummamalı ve haklarını bıkmadan, usanmadan öğretmeliyiz! Yazımı, gönüllü üyesi olduğum Çocuk İstismarı ve İhmali İle Mücadele Derneği’nin (ÇİP) bir sözü ile bitirmek istiyorum: 'O BENİM DE ÇOCUĞUM!'
Tüm çocuklarımızın 20 Kasım Dünya Çocuk Hakları Günü kutlu olsun!