SODİMER’den iptal edilen KPSS oturumlarına ilişkin çarpıcı rapor

PROF. Dr. Levent Eraslan ve Dr. Tuğba Yulet Yılmaz tarafından hazırlanan raporda, toplumun ÖSYM’ye duyduğu güvenin sarsıldığı ifade edildi. 

Belirli kriterler doğrultusunda el değmeden soru hazırlayan yazılımların devreye sokulması gerektiğinin vurgulandığı raporda şu ifadelere yer verildi: “Her yıl ÖSYM tarafından düzenlenen Kamu Personeli Seçme Sınavı 81 il ve merkezi ile KKTC'nin başkenti Lefkoşa da dâhil olmak üzere toplamda 104 sınav merkezinde eş zamanlı olarak yapılmaktadır. Bu yıl 31 Temmuz Pazar günü gerçekleştirilen sınava yaklaşık olarak 1

milyon 500 bin aday girmiştir. Ancak bir yayınevinin, soru kitapçık ve denemelerindeki yaklaşık

25 sorunun sabah saatlerinde yapılan KPSS oturumunda genel kültür-genel yetenek oturumunda

tarih, coğrafya ve Anayasa alanlarında sorulması ciddi bir skandala neden olmuştur. Olay üzerine ÖSYM başkanı görevden alınmış ve yerine atanan Prof. Dr. Bayram Ali Ersoy hem 31

Temmuz’da yapılan hem de 6-7 Ağustos 2022 ve 14 Ağustos 2022'de yapılacak KPSS oturumlarının iptal edildiğini duyurmuştur. Öncelikle, bir ölçme aracında bulunması gereken üç özellik vardır. Güvenirlik, geçerlik

ve kullanışlılık. Güvenirlik, ölçme aracının ölçmek istenilen özelliği her zaman aynı şekilde ölçebilmesi, kararlı ve tutarlı olması, ölçme aracının sonuçlarına hata karıştırmadan ölçme yapabilmesi yani ölçme sonuçlarına istenmeyen değişkenlerin karışmamasıdır. Geçerlik ise bir

ölçme aracının ölçmeyi amaçladığı özelliği ölçebilecek nitelikte olmasıdır. Bununla birlikte, bir ölçme aracının geçerli olabilmesi için güvenilir olması şarttır. Bu durumda 2022 Kamu Personeli

Seçme Sınavı bir sınavın en önemli özelliklerinden olan güvenirliğini ve geçerliğini kaybetmiştir. Yaşanan bu olay ÖSYM’ye tepki doğmasına neden olurken özellikle geçmiş yıllarda da KPSS sorularının önceden paylaşılarak sınava giren öğrencilerin eşitsiz bir biçimde sınava girme

durumları da göz önünde bulundurulduğunda toplumun kuruma duyduğu güvenin sarsıldığı söylenebilir. ÖSYM’nin güven aşınması yaşadığı gerçeğinden hareket ederek bu kuruma yönelik

güvenin tekrar sağlanması için ÖSYM’nin yapısında, sisteminde ve işleyişinde ciddi değişikliklerin yapılması, yeni atamaların olması, bu atamaların da liyakat esaslı olması

gerekmektedir. Türkiye'nin en güvenilir kurumlarından biri olması gereken ÖSYM’nin yaşanan olaylardan sonra yeniden güvenlik sistemlerini gözden geçirmesi, sınav güvenliği kurallarının tartışmasız uygulanması gerekmektedir. İnsandan bağımsız olarak belirli kriterler doğrultusunda

el değmeden soru hazırlayan yazılımların devreye sokulması, soru havuzundan otomatik olarak soru çekme sistemlerin hayata geçirilmesi, bilgi işleyebilme, yorum, planlama ve kontrol aktivitelerini gerçekleştirip karar verebilme kapasitesi olan yapay zekâlar yoluyla soruların dağıtılması, sınav süreçlerinin otomasyonu, e-imza ile çalışılması, kriptolu bilgi transferlerinin sağlanması gerekmektedir. Bununla birlikte 2016 yılında sürece dâhil edilen KPSS'nin son aşaması olan mülakat yani sözlü sınav da çeşitli tartışmaları beraberinde getirmektedir. KPSS mülakatlarında KPSS’de yüksek puan almasına rağmen elenen mülakat mağdurları neden elendiklerine dair cevaplar aramaktadırlar. Mülakatların kimler tarafından yapıldığı ve hangi amaca hizmet ettiği çeşitli

tartışmaları beraberinde getirirken, sözlü sınavların sübjektif olması da mülakatların kaldırılması yönünde adımların atılmasını ve yeni bir sistemin kurulmasını gerekmektedir. Ülke genelinde yapılan sınavların ve kurumların yeniden güven inşa edebilmesi için sınav sistemlerinin tamamen

dönüşüm geçirmesi, sadece sınavlara endeksli yapının değiştirilmesi, gençlerin çok yönlü bilgi ve becerilerinin de ölçüt olarak değerlendirilmesi gerekmektedir.”